როგორ გვატყუებენ – ფოტომანიპულაციების მაგალითები

ფოტომანიპულაციას აუდიტორიაზე განსაკუთრებული გავლენა აქვს, რადგან ის მეტ დამაჯერებლობას სძენს ყალბ ამბავს, რომლის ნამდვილობაში ჩვენს დარწმუნებას დაინტერესებული მხარე ცდილობს. მიწოდებული ინფორმაციისა და ვიზუალის ინტერპრეტირებას კი ადამიანთა უდიდესი ნაწილი წინასწარ განწყობების მიხედვით ახდენს. განვიხილოთ ფოტო მანიპულაციის რამდენიმე მაგალითი.

1:  2020 წლის ოქტომბრის არჩევნების დღეს სოც ქსელებში გავრცელდა კონდოლიზა რაისას ფოტო, სადაც ის თითქოს ქართულ ოცნებას უჭერს მხარს და მაისურზე 41 ნომერი აქვს გამოსახული. რეალურად კი სოც ქსელებში გავრცელებული პოსტი ფოტომანიპულაციაა. კონდოლიზა რაისის ეს ფოტო 2012 წელს არის გადაღებული როდესაც ის ამერიკული “ნაციონალური საფეხბურთო ლიგის” კამპანიაში “ეს ჩემი გუნდია”(it’s my team) იღებდა მონაწილეობას. რაისის მაისურზე არა 41 არამედ 16 ნომერია გამოსახული.

2:  ერთ-ერთ ფეისბუქ გვერდზე გავრცელდა ჰიტლერისა და გოგონას ფოტო, სადაც გოგონა ანგელა მერკელად იყო წარმოდგენილი. რეალურად კი ფოტო 1937 წლის დოკუმენტების წიგნიდანაა და მასზე ჰიტლერი უცნობ გოგონასთან ერთადაა გამოსახული. ანგელა მერკელი ფოტოზე იმ ერთი მარტივი მიზეზის გამო ვერ იქნებოდა, რომ ის 1954 წელს დაიბადა.

3: ერთ-ერთმა ფეისბუქ გვერდმა გამოაქვეყნა ფოტო, რომლის თანახმადაც ლენინის 150-ე წლისთავთან დაკავშირებით ევროპის ცენტრალურმა ბანკმა გამოუშვა სპეციალური ბანკნოტი ლენინის გამოსახულებით. რეალურად კი ბანკნოტი ლენინის გამოსახულებით რუსეთში დაიბეჭდა და არ გამოხატავს ევროპის მსოფლიო ბანკის პატივისცემას ლენინის მიმართ.

როგორც ხედავთ, ფოტომანიპულაციის საშუალებით ძალიან მარტივია საზოგადოების შეცდომაში შეყვანა. შესაბამისად უნდა ვიცოდეთ როგორ ამოვიცნოთ იმ ინფორმაციის ნამდვილობა, რასაც ავტორი ფოტოს საშუალებით გვაწვდის. ამისთვის კი რამდენიმე ხერხი არსებობს, რომელსაც ამ ლინკზე გაეცნობით.

ავტორი: დიკო მუჯირი

მომზადებულია პროექტის “მეტი მედია განათლება – ნაკლები სივრცე ფეიკ-ნიუსებისა და დეზინფორმაციისთვის” ფარგლებში.