ყურადღების, მეხსიერებისა და აზროვნების პრობლემების მართვა პოსტ-კოვიდური პერიოდის დროს

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის ევროპის რეგიონული ოფისი აქვეყნებს რეკომენდაციებს პოსტ-კოვიდური მდგომარეობის თვით-მართვის შესახებ, რომელიც განკუთვნილია COVID-19-ისგან გამოჯანმრთელების პროცესში მყოფი მოზრდილებისთვის.

COVID-19-სგან გამოჯანმრთელებისას შეიძლება შენიშნოთ აზროვნებასთან დაკავშირებული მთელი რიგი სირთულეები (მოხსენიებული როგორც „კოგნიტური უნარები“). ეს სირთულეები შეიძლება მოიცავდეს მეხსიერებასთან, ყურადღებასთან, ინფორმაციის დამუშავებასთან, დაგეგმვასა და ორგანიზებასთან დაკავშირებულ პრობლემებს. ამ მოვლენას ასევე მოიხსენიებენ როგორც „ტვინის დაბინდვას“ („brain fog”). ტვინის დაბინდვა ხშირად უარესდება დაღლილობის გამო, რაც ნიშნავს იმას, რომ რაც უფრო დაღლილი ხართ,
მით უფრო მეტად ამჩნევთ აზროვნებასთან დაკავშირებულ სირთულეებს. თქვენთვის და თქვენი ოჯახისთვის მნიშვნელოვანია გააცნობიეროთ გაქვთ თუ არა აღნიშნული გართულებები, რადგან მათ შეუძლიათ გავლენა მოახდინონ თქვენს ურთიერთობებზე, ყოველდღიურ საქმიანობასა თუ სამსახურში და სასწავლებელში დაბრუნებაზე.
თუ თქვენ აღნიშნავთ რომელიმე გართულებას, ქვემოთ მოცემული რჩევები დაგეხმარებათ.
— შეეცადეთ შეამციროთ ფაქტორები, რომლებიც გიფანტავთ ყურადღებას: შეეცადეთ იმუშაოთ წყნარ გარემოში, ყურადღების გაფანტვის გარეშე. საჭიროების შემთხვევაში შეგიძლიათ გამოიყენოთ ყურის საცობები. თუ ტექსტის კითხვისას ყურადღება გეფანტებათ, გამოყავით ტექსტის ნაწილი ქაღალდის დახმარებით, ან გამოიყენეთ თითი, როგორც მარკერი.
— შეეცადეთ საქმე გააკეთოთ მაშინ,როდესაც ნაკლებად დაღლილი ხართ: ისეთი საქმე, რომელიც დაკავშირებულია აზროვნებასთან, შეეცადეთ გააკეთოთ მაშინ, როდესაც ნაკლებად დაღლილი ხართ. მაგალითად, თუ საღამოს მოახლოებასთან ერთად უფრო მეტად იღლებით, შეეცადეთ საქმე დილით გააკეთოთ.
— ხშირად დაისვენეთ: თუ პრობლემა უარესდება დაღლილობის გამო, იმუშავეთ ხანმოკლე დროით და ხშირად შეისვენეთ.
— დაისახეთ გონივრული მიზნები და ამოცანები: გარკვეული საქმის სისრულეში მოყვანა დაგეხმარებათ მოტივაციის შენარჩუნებაში. დარწმუნდით, რომ ისახავთ ისეთ რეალისტურ მიზნებს, რომლებიც მიღწევადია – მაგალითად, წიგნის მხოლოდ 5 გვერდის წაკითხვა ყოველდღე.
— აწარმოეთ განრიგი: შეეცადეთ აწარმოოთ ყოველდღიური/კვირეული განრიგი. ეს დაგეხმარებათ შესასრულებელი საქმის წინასწარ დაგეგმვაში. ჩანაწერის შენახვა ან საქმეების მცირე ნაწილებად დაყოფა, რაც ასევე დაგეხმარებათ.
— გამოიყენეთ წახალისების სისტემა: როდესაც მიაღწევთ მიზანს ან შეასრულებთ ამოცანას, დააჯილდოვეთ საკუთარი თავი – სცადეთ რაიმე ძალიან მარტივი, მაგალითად, ფინჯანი ჩაის ან ყავის დალევა, ტელევიზორის ყურება, გასეირნება.
— ერთ ჯერზე ერთი დავალება: ნუ იჩქარებთ და ნუ შეეცდებით ერთდროულად დიდი მოცულობის ინფორმაციის მიღებას, ეს შეიძლება შეცდომის მიზეზი გახდეს.
— დამხმარე საშუალებები: სიების, ჩანაწერების, დღიურებისა და კალენდრების გამოყენება დაგეხმარებათ მეხსიერებისა და რუტინის შენარჩუნებაში.
— ტვინის სავარჯიშოები: შეგიძლიათ სცადოთ ახალი ჰობი, თავსატეხები, სიტყვებით და რიცხვებით თამაშები, მეხსიერების სავარჯიშოები, ან კითხვა, აზროვნების გასაუმჯობესებლად. დაიწყეთ ისეთი ვარჯიშებით, რომლებიც თქვენთვის გამოწვევას წარმოადგენს, მაგრამ შესრულებადია. შეგიძლიათ, ნელ-ნელა გაზარდოთ დავალების
სირთულე, რაც მნიშვნელოვანია მოტივაციის შესანარჩუნებლად.

ჯანმო-ს ევროპის რეგიონული ოფისი