მოქალაქეთა პეტიციები ოზურგეთში – რას ყვება სტატისტიკა

2019 წელს 324 მოქალაქემ ოზურგეთის საკრებულოს პეტიციით მიმართა. ისინი ქალაქში მოსკოვის ქუჩისთვის სახელის გადარქმევას და ბენიამინ ჩხიკვიშვილის სახელის მინიჭებას ითხოვდნენ.

მიუხედავად კანონმდებლობით განსაზღვრული ვალდებულებისა, აღნიშნული პეტიციის განხილვა საკრებულოზე არ მომხდარა. დოკუმენტი ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის მერიას გადაეცა და მისი განხილვა ან მასზე რაიმე სახის რეაგირება არც აღმასრულებელ ორგანოს მოუხდენია.

რეპორტაჟი ცხადყოფს, რომ მოსკოვის ქუჩისთვის სახელის გადარქმევის ინიციატივა გარკვეულწილად პრობლემატური საკითხი იყო, რადგან ქუჩის მცხოვრებლების ნაწილს ძველი სახელწოდების შენარჩუნება სურდათ. თუმცა ფაქტია, რომ ეს ერთგვარი ურთიერთწინააღმდეგობა არ გამხდარა თვითმმართველობისა და აღმასრულებელი ორგანოებისთვის საკითხის საჯაროდ განხილვის შემაფერხებელი. ამის თქმის საფუძველს ის ფაქტი იძლევა, რომ თვითმმართველობის ორგანოს, საჯაროდ, საკრებულოს სხდომაზე, ორი შემთხვევის გარდა, არასდროს განუხილავს არცერთი პეტიცია. აღნიშნულ დოკუმენტებს თვითმმართველობის ორგანო, როგორც წესი, დარგობრივ კომისიაზე განიხილავდა და პირდაპირ აღმასრულებელ ორგანოს უგზავნიდა გადაწყვეტილების მისაღებად.

მოქალაქეთა მონაწილეობა ადგილობრივი გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში კანონმდებლობამ რამდენიმე ფორმით უზრუნველყო. პეტიცია ერთ-ერთი ასეთი საშუალებაა – ბევრი ადამიანის ერთობლივი ხმა, რომელიც ხელისუფლებას კონკრეტულ ქმედებას  სთხოვს.

მოქალაქეების მიერ განცხადებით და პეტიციით მიმართვა ხელისუფლებისადმი, ერთმანეთისგან არსებითად განსხვავდება. ამ თემაზე იურისტი გრიგოლ მახარაძე საინტერესო კომენტარს აკეთებს:

‘’ არა მხოლოდ საქართველოში, მთელ მსოფლიოში პეტიცია არის შექმნილი იმისთვის, რომ როცა მოქალაქეთა ჯგუფმა წინასწარ იცის, მისთვის მნიშვნელოვან საკითხს მმართველი პოლიტიკური ელიტა წინააღმდეგობით შეხვდება და ასევე, არც ოპოზიციაში ეგულება ვინმე ისეთი, ვინც მის საკითხს თვითმმართველობაში დღის წესრიგად აქცევს, ამ დროს გამოიყენება პეტიცია. ეს არის არსებითი სხვაობა პეტიციასა და განცხადებას შორის.’’

მისივე თქმით,  ოზურგეთის საკრებულო არსებით ვალდებულებას არღვევს. ის პეტიციებს არც კი განიხილავს, მას იღებს, როგორც უბრალოდ განცხადებებს და აგზავნის აღმასრულებელ ორგანოში. გრიგოლ მახარაძე, მხოლოდ ორ შემთხვევას იხსენებს, როცა 2020 წელს, მდინარე სუფსაზე ქვიშა-ხრეშის მოპოვების სამუშაოების შეწყვეტის მოთხოვნით მოქალაქეებმა პეტიცია შეიტანეს და მისი განხილვა ოზურგეთის საკრებულოში კანონით დაკისრებული ვალდებულების თანახმად შედგა. მეორე პეტიციის ავტორებს შორის იყო თავად გრიგოლ მახარაძეც, როცა თამოააზრეებთან ერთად ის ქალაქის რეკრეაციული სივცრეებისთვის სტატუსის მინიჭებას ითხოვდა.

ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში პეტიციების ერთგვარი ბუმი 2018 წელს დაიწყო. ადმინისტრაციული ორგანოს ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებული სტატისტიკით ირკვევა, რომ პირველი პეტიცია საკრებულოში 2018 წლის სექტემბერში შევიდა, რომელშიც მოქალაქეები შემოქმედელის ქუჩაზე ძველი შენობების დემონტაჟს და მის ადგილზე პარკისა და სპორტული მოედნის მოწყობას ითხოვდნენ.

იმავე წელს საკრებულოში სულ რვა პეტიცია შევიდა, სადაც ძირითადად მოქალაქეები ინფრასტრუქტურის მოწესრიგებას, ეკოლოგიის პრობლემების მოგვარებას და სხვა მათთვის მნიშვნელოვან საკითხებზე რეაგირებას ითხოვდნენ.

”გურიაTV” შეეცადა პეტიციების შესახებ ინფორმაცია ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის საკრებულოდან მიეღო, თუმცა არც მიღებულ დოკუმენტში ჩანს რა ბედი ეწია პეტიციებს. საკრებულოს მიერ გამოგზავნილ დოკუმენტში წერია, რომ პეტიციები რეაგირებისთვის მერიას გადაეგზავნა, რაც ისედაც ვებ-გვერდიდან ცნობილი იყო. საჯაროდ ხელმისაწვდომი ამ ეტაპზე სწორედ ეს მუნიციპალიტეტის ვებ-გვერდია, რომელიც, ხშირად, ხარვეზებით მუშაობს. საიტზე ატვირთული დოკუმენტების ბოლომდე გაცნობა შეუძლებელია, თუმცა ხელმისაწვდომი ინფორმაციიდან გამომდინარე, ირკვევა, რომ 2018 წელს შესული შვიდი პეტიციიდან ხუთზე რეაგირების სახით მითითებულია, რომ დოკუმენტი მერიას გაეგზავნა, მაგრამ მასზე რეაგირების ან დაკმაყოფილების მაგალითები არსად იკვეთება.დანარჩენი ორიდან კი ერთი ხელმოწერების საჭირო რაოდენობის არქონის გამო უარყოფილ იქნა, მეორეზე კი შენიშვნის სახით დაწერილია, რომ პეტიციაში აღწერილი მოთხოვნა  2019 წელს დაკმაყოფილდებოდა.

2019 წელს საკრებულოში 9 პეტიცია შევიდა. ყველა მათგანზე მითითებულია, რომ ოზურგეთის მერიაში იქნა გადაგზავნილი, მაგრამ რეაგირების შესახებ ინფორმაცია კვლავ არ მოიძებნება. 2020 წელს – საკრებულოს მოქალაქეებმა ხუთი პეტიციით მიმართეს, 2021- წელს – ექვსით,  2022 წელს კი სამი პეტიციით და ამ სახის ურთიერთობა მოქალაქეებსა და ხელისუფლებას შორის ამით ამოიწურა.

რა ხდებოდა მას შემდეგ, რაც საკრებულო პეტიციებს მერიაში აგზავნიდა? –  ამის შესახებ საჯაროდ გამოქვეყნებული ცნობები არ არსებობს. თუმცა როგორც საკრებულოში ამბობენ, ოზურგეთის მერიამ არაერთ პეტიციაზე მოახდინა რეაგირება და ამის მაგალითად სხვადასხვა პროექტი მოჰყავთ, რომელთა შესახებაც პეტიციები ვებ-გვერდზე მართლაც გამოქვეყნებულია. თუმცა როგორც იურისტები ამბობენ, აღმასრულებელ ორგანოს ვალდებულება აქვს საკრებულოს სხდომაზე ერთი თვის ვადაში გამოიტანოს, რა გადაწყვეტილება მიიღო კონკრეტულ პეტიციასთან დაკავშირებით. თუმცა საკრებულოს სხვადასხვა დროის დღის წესრიგიდან ირკვევა, რომ ეს პროცედურული გზა ოზურგეთში ძალიან ცოტა პეტიციამ გაიარა.

2022 წლის შემდეგ საკრებულოს ვებ-გვერდზე პეტიციები აღარ იძებნება. თუ საიტზე არსებული ინფორმაციით ვიმსჯელებთ, უკვე 3 წელია, პეტიცია, როგორც გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში ჩართულობის ინსტრუმენტი, მოქალაქეებს აღარ გამოუყენებიათ.

იურისტი გრიგოლ მახარაძე ფიქრობს,  რომ პეტიციების კლების და შემდეგ გაქრობის ტენდენცია, სავარაუდოდ, ხელისუფლების მხრიდან რეაგირების ნაკლებობამ ან უქონლობამ გამოიწვია. მოქალაქეები სავარაუდოდ, მიხვდნენ, რომ პეტიცია მათ ხელში რეალური ინსტრუმენტი  არ აღმოჩნდა.

ამ კონტექსტში საინტერესოა, რომ ოზურგეთი ერთ-ერთია იმ მუნიციპალიტეტებს შორის, რომელმაც კანონით მინიჭებული შესაძლებლობა გამოიყენა და პეტიციაზე ხელმომწერების რაოდენობა 1%-დან 0.5%-მდე დასწია, რითაც მოქალაქეების მცირე ჯგუფებსაც მისცა შესაძლებლობა, მისთვის მიემართათ. თუმცა განსხვავებულია მიდგომა უკვე უშუალოდ პეტიციებისადმი, ფაქტია, რომ მოქალაქეთა ჩართულობის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტის მიმართ თვითმმართველობის და აღმასრულებელმა ორგანოებმა მეტი ყურადღება დ აპასუხისმგებლობა უნდა გამოიჩინონ.