“გაქვთ თუ არა მინიმალური ხელფასი?”- ერთ-ერთი კითხვა ევროკავშირისგან

საქართველოს მთავრობამ ევროკავშირის კითხვარის მეორე ნაწილიც შეავსო, პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა 10 მაისს დოკუმენტი ქვეყანაში EU-ს ელჩს, კარლ ჰარცელს გადასცა.

238-გვერდიან კითხვარში ერთ-ერთი თავი შრომით პოლიტიკას შეეხებოდა. მათ შორის იყო კითხვები სამუშაო საათების ხანგრძლივობაზე, ანაზღაურებადი და დეკრეტული შვებულებების პოლიტიკაზე, დასაქმებაში დისკრიმინაციის პრობლემების აღმოფხვრის პოლიტიკაზე. ერთ-ერთი კითხვა შეეხებოდა მინიმალური ხელფასის არსებობას.

ამ კითხვის მიუხედავად, მნიშვნელოვანია გარემოება, რომ თავად EU-ში მინიმალური ხელფასის დაწესება სავალდებულო არაა, Eurostat-ის თანახმად, 27 წევრისგან შემდგარ ბლოკში კანონით განსაზღვრული ეროვნული მინიმალური ხელფასი შემდეგ ქვეყნებს არ აქვთ – კვიპროსი; დანია; იტალია; ფინეთი და შვედეთი. რაც შეეხება იმ ქვეყნებს, სადაც მინ. ხელფასი მოქმედებს, მათ შორის ყველაზე მაღალი 2,257 ევროს მინიმალური ხელფასი ლუქსემბურგშია, ყველაზე დაბალი კი ბულგარეთში (332 ევრო).

ევროკავშირის კითხვარში მინიმალური ხელფასის შესახებ შემდეგი კითხვა იყო დასმული:

“არის თუ არა ქვეყანაში ანაზღაურების გარანტირებული მინიმალური დონე? არის ეს ნორმატიული მინიმუმი თუ ექვემდებარება კოლექტიური ხელშეკრულებას? როგორ განისაზღვრება ის? რა არის შესაბამისი კრიტერიუმები?”

საქართველოს საჯარო სამსახურში ანაზღაურების პოლიტიკის შესახებ მთავრობას არაერთი ნორმატიული გადაწყვეტილება აქვს მიღებული, მათ შორის 2022 წლიდან საჯარო მოხელეთა ხელფასების 10%-ით გაზრდაც მოხდა.

რაც შეეხება ეროვნულ დონეზე “მინიმალურ ხელფასს” მის შესახებ ერთადერთი ბრძანება არსებობს და ის 1999 წლით თარიღდება, აღნიშნული დოკუმენტით მინიმალური ხელფასი თვეში 20 ლარს შეადგენს, თუმცა უცნობია აქვს თუ არა დღეს ამ ბრძანებას რაიმე იურიდიული ძალა.

ჯერჯერობით უცნობია თუ რა პასუხი გასცა საქართველოს მთავრობამ ევროკავშირის კითხვარის ამ ნაწილს. რამდენიმე კვირის წინ საქართველოში EU-ს ელჩმა კარლ ჰარცელმა განაცხადა, რომ მას თავად ევროკომისია გამოაქვეყნებს.

რა გავლენა შეიძლება ჰქონდეს კანონით დადგენილ მინიმალურ ხელფასს?

იმის გამო, რომ მინიმალური ხელფასი, როგორც წესი, ყველაზე დაბალ საშემოსავლო ჯგუფებს ეხება, ეკონომიკურად ყველაზე დიდი გავლენა მას სწორედ სოციალურად მოწყვლად ფენებზე ექნება.

დამსაქმებლების ნაწილი იძულებული გახდება, რომ საკუთარი სამუშაო ძალა შეამციროს, რაც უმუშევრობის პრობლემას კიდევ უფრო გაამწვავებს.

მინიმალური ხელფასის კიდევ ერთი ეფექტი არაფორმალური სექტორის ზრდა იქნება. იმის გამო, რომ დამსაქმებელი ოფიციალურ კონტრაქტში პირობითად, 300 ლარზე ნაკლებ ხელფასს ვერ ჩაწერს, ამ კატეგორიის დასაქმებულების ნაწილი არაფორმალურ სექტორში გადაინაცვლებს, რის შედეგადაც 1) სახელმწიფო მათი საშემოსავლო გადასახადის საბიუჯეტო შემოსავალს დაკარგავს; 2) ოფიციალური კონტრაქტის არარსებობის პირობებში, დასაქმებულთა შრომითი უფლებების დაცვის ხარისხი გაუარესდება.

იმის გამო, რომ ათასობით ბიზნესს დასაქმებულთა ანაზღაურების საკანონმდებლო მოთხოვნებით დადგენილ ნორმასთან გათანაბრება დაევალება, ამას ამ ბიზნესების ხარჯების ზრდა მოჰყვება, რასაც კერძო კომპანიები საკუთარ სარეალიზაციო ფასებში ასახავენ, ეს კი ფასებსა და ინფლაციაზეც აისახება, რაც ყველაზე მძიმე ტვირთად ისევ მოსახლეობის მოწყვლად ფენას დააწვება.

www.bm.ge