ხშირად მშობლები ბავშვის სიმაღლეზე ნერვიულობას მაშინ იწყებენ, როდესაც უკვე ამჩნევენ, რომ თანატოლებს ჩამორჩება. განსაკუთრებით კი ბიჭების შემთხვევაში აქვთ იმედი, რომ „ერთბაშად აიყრის ტანს“სიმაღლეში ზრდის თემაზე . Mshoblebi.ge აქვეყნებს სპეციალისტების რჩევებსა და რეკომენდაციებს.
ჯენარო ქრისტესაშვილი
საიტისთვის მიცემულ ერთ-ერთ ინტერვიუში პროფესორი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, რეპროდუქციული მედიცინის ცენტრის “უნივერსი” დირექტორის მოადგილე სამეცნიერო და სასწავლო დარგში, საქართველოს რეპროდუქციული ჯანმრთელობის ასოციაციის ვიცე-პრეზიდენტი, ადამიანის რეპროდუქციის საერთაშორისო აკადემიის ასოცირებული წევრი, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მედიცინის ფაკულტეტის, მეანობა-გინეკოლოგიისა და რეპროდუქტოლოგიის კათედრის პროფესორი ჯენარო ქრისტესაშვილი საუბრობს, სინამდვილეში როდის არის პირველი ნიშნები, რომ ბავშვს სიმაღლეში ხელშეწყობა დასჭირდება, როგორც ბიჭებში, ასევე გოგონებში:
– მშობელი, როგორც წესი, ყოველთვის ამჩნევს, რომ მისი შვილი თანატოლებს, კლასელებს სიმაღლეში ჩამორჩება. ექიმთან მიმართვა მაშინაა ეფექტური, ვიდრე ზრდის ზონები დაიხურება. ამიტომ, ამას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს.სიმაღლეში ზრდის შეფერხებას არასრულფასოვანი კვებაც იწვევს, თუმცა არსებობს გენეტიკური პათოლოგიები, რომლებიც ასევე აფერხებს პროცესს. მაგალითად, ტერნერის სინდრომი, როცა საკვერცხეები არ ფუნქციონირებს. ან კიდევ შესაძლოა, ორგანიზმში ზრდის ჰორმონის დეფიციტი არსებობდეს, ასევე ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქცია იყოს დაქვეითებული, კუჭ-ნაწლავის პრობლემები ჰქონდეს და ასე შემდეგ. ასეთ შემთხვევაში, ექიმთან ვიზიტი აუცილებელია, რომ შეფასდეს, რა იწვევს ზრდაში ჩამორჩენას. მაგრამ, როგორც კი ზრდის ზონები დაიხურება, მკურნალობა ეფექტური აღარ იქნება. ზრდის ზონების გამოკვლევა რენტგენოლოგიურად ხდება. გოგონები,ვიდრე პირველი მენსტრუაცია დაეწყებათ, სიმაღლეში ნახტომს აკეთებენ. ერთ წელიწადში 8-10 სმ-მდე იზრდებიან. ამის შემდეგ ზრდის პროცესი შედარებით ნელა მიმდინარეობს. როგორც კი საკვერცხე სრულყოფილად იწყებს ფუნქციონირებას, ესტროგენები, რომლებსაც ის გამოჰყოფს, ზრდის ზონებს ხურავენ.
ბიჭებში სქესობრივი მომწიფება, დაახლოებით, 10 წლის შემდეგ იწყება და მამაკაცის ჰორმონები, რომლებსაც სათესლე ჯირკვალი გამოჰყოფს, ასევე ზრდის ზონების დახურვას ხელს უწყობს. თუმცა, ბიჭების შემთხვევაში სქესობრივი მომწიფება უფრო გვიან იწყება, დიდი ხნის განმავლობაში გრძელდება. ვიდრე სქესობრივი მომწიფება დაიწყება, ზრდის პოტენციალი კარგადაა გამოკვეთილი, შემდეგ უკვე მცირდება. სქესობრივი მომწიფების დასრულებისას ზრდის ზონებიც იხურება. იქამდე ჩარევას და კონკრეტული პრობლემის აღმოფხვრას, რა თქმა უნდა, აზრი აქვს და ექიმს უნდა მიმართოთ.
Mshoblebi.ge-სთვის მიცემულ კიდევ ერთ ინტერვიუში ჯენარო ქრისტესაშვილი განმარტავს, რაზეა ბავშვის სიმაღლე დამოკიდებული და როდის უნდა მიხვდეს მშობელი, რომ ამ მიმართულებით პრობლემა აქვთ?
– გენეტიკური ფაქტორი ბავშვის სიმაღლის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი განმსაზღვრელი ნიშანია. შვილის მოსალოდნელი სიმაღლე მშობლების სიმაღლის საშუალოს უტოლდება. არსებობს სპეციალური ცხრილები, რომლის მიხედვითაც, ექიმს შეუძლია, შეაფასოს კონკრეტული ასაკისთვის, რა სიმაღლის უნდა იყოს ბავშვი. თუმცა, არსებობს სხვა მიზეზიც, რის გამოც შეიძლება ზრდაში შეფერხება განვითარდეს. მაგალითად, ზრდაში ჩამორჩენა შესაძლოა ფარისებრი ჯირკვლის პათოლოგიამ გამოიწვიოს. ასევე, შესაძლოა კვებითი ფაქტორი იყოს. ამიტომ, ენდოკრინოლოგის კონსულტაცია, პედიატრის ან თერაპევტის რეკომენდაციებია საჭირო. პირველ რიგში, აუცილებელია, გაირკვეს, ბავშვი რატომ ჩამორჩება ზრდაში და შემდეგ მოვაგვაროთ პრობლემა. მშობელს თავად, დამოუკიდებლად, ძალიან გაუჭირდება შეფასება. ძირითადად, მომართვიანობის მიზეზი არის ის, რომ თანაკლასელებთან შედარებით, სხვაობას ამჩნევენ. მთავარია, ექიმთან ვიზიტი არ დაგვიანდეს. რადგან, თუ ზრდის ზონების გაძვალება დაიწყება, ეს უკვე შეუქცევადი პროცესია და ვერაფერს ვუშველით. გარდა ამისა, გენეტიკური ქრომოსომული პათოლოგია, ტერნერის სინდრომიც არსებობს. ეს სქესობრივი განვითარების თანდაყოლილი დარღვევაა, რა დროსაც ზრდის ჰორმონით შეიძლება ჩატარდეს მკურნალობა და ძალიან კარგი შედეგი მივიღოთ.
სპეციალისტი საუბრობს იმაზეც, თუ რამდენად უწყობს ხელს სიმაღლეში ზრდას ჭარხალი, ვიტამინები, სხვადასხვა ბოსტნეულის მიღება, ხერხები, რომლებიც საზოგადოებაშია გავრცელებული:
– ბავშვს სრულფასოვანი კვება სჭირდება, რომელშიც ყველა კომპონენტი იქნება გათვალისწინებული, მათ შორის, ბოსტნეულიც. ამიტომ, მსგავსმა ხერხებმა შეიძლება 2-3 სანტიმეტრი მოამატებინოს, თუმცა, როგორც გითხარით, თუ მიზეზი არ დადგინდება, რაც ზრდაში ხელს უშლის და შესაბამისი მკურნალობა არ ჩატარდება, შედეგს ვერ მივიღებთ.
მშობლებს, რომლებსაც გენეტიკაში აქვთ სიდაბლე, შეუძლიათ რამე გააკეთონ ბავშვისთვის სიმაღლეში ზრდის ხელსშესაწყობად?
– ამ შემთხვევაში, მოსალოდნელია, რომ ბავშვიც დაბალი იქნება და ნაკლებად სავარაუდოა, რაიმე ფორმით ამის შეცვლა. საკმაოდ ძვირადღირებულ პრეპარატებს სთავაზობდნენ მოსახლეობას. ყოველგვარი გამოკვლევის გარეშე, ჰპირდებოდნენ, რომ ბავშვი სიმაღლეში მოიმატებდა, რაც არასწორია. პირველ რიგში, ძვლოვანი ასაკი უნდა განისაზღვროს. თუ ზრდის ზონები დახურულია, იმას აღარაფერი უშველის.
არსებობს სპორტის სახეობები, რომლებიც სიმაღლეში ზრდას ხელს უწყობს ან პირიქით?
– ბუნებრივია, არსებობს. მაგალითად, კალათბურთი, რომელიც გაწელვას უწყობს ხელს. ფეხბურთი ცნობილია, რომ ზრდისთვის ნაკლებხელშემწყობია. ცურვა, წყალბურთი ძალიან კარგია, რომ ბავშვმა მოსალოდნელი სიმაღლის მაქსიმუმს მიაღწიოს. იმის იქით, რასაკვირველია, ვეღარ გაიზრდება.
ირაკლი ვარძუკაშვილი
ორთოპედ-ტრავმატოლოგი, ვერტებროლოგი, მედიცინის დოქტორი, პროფესორი, ჯანდაცვის სამინისტროს ექსპერტი, ირაკლი ვარძუკაშვილი საუბრობს, მართალია, თუ არა, რომ ჭიდაობა, კარატე, ფეხბურთი, ტანვარჯიში და აკრობატიკა ხელს უშლის სიმაღლეში ზრდას:
Loading ...