მას შემდეგ, რაც ქართულმა ოცნებამ განაცხადა, რომ გაიწვევენ მათ მიერ მხარდაჭერილ კანონპროექტს, რომელმაც “საზოგადოებაში აზრთა სხვადასხვაობა გამოიწვია”, გაურკვევლობა დაიწყო.
- პირველ რიგში იმიტომ, რომ მმართველ გუნდს დაპირებები აქამდეც მოუცია და არ შეუსრულებია.
- მეორეც, იურისტები წერენ, რომ კანონის რუსული ვერსიის უკან გაწვევა პროცედურულად არ შეიძლება, რადგან პირველი მოსმენით პლენარულზე უკვე მიიღეს — მმართველ გუნდს განცხადებაში ამის შესახებ არაფერი უხსენებია.
პარლამენტის რეგლამენტში კანონპროექტის განხილვის ზოგადი წესებში აღნიშნულია, რომ პლენარულ სხდომაზე პირველი მოსმენით განხილვისა და მიღების შემდეგ კანონპროექტი გადაეცემა წამყვან კომიტეტს პირველი მოსმენისას გათვალისწინებული შენიშვნების კანონპროექტში ასახვისათვის და პლენარულ სხდომაზე მეორე მოსმენით განხილვისა და კენჭისყრისათვის მოსამზადებლად.
და კანონპროექტის ინიციატორს უფლება აქვს, სათანადო მოტივირებით გამოითხოვოს კანონპროექტი პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე პირველი მოსმენით მიღებამდე.
კანონპროექტის პირველი მოსმენით მიღების შემდეგ მასზე გამოთქმული და გათვალისწინებული შენიშვნების კანონპროექტში ასახვისა და მეორე მოსმენით განხილვისათვის მომზადების მიზნით გადაეცემა წამყვან კომიტეტს, რომელიც კანონპროექტის პირველი მოსმენით მიღებიდან 3 კვირის ვადაში განიხილავს მას.
წამყვანი კომიტეტის სხდომაზე კანონპროექტი განიხილება ქვეპუნქტების, პუნქტების (ნაწილების), მუხლების, თავების ან/და კარების მიხედვით და კენჭი ეყრება ერთიანად. საჭიროების შემთხვევაში კენჭი ეყრება ალტერნატიულ წინადადებებს. თუ ამ პუნქტით განსაზღვრულ ვადაში წამყვანი კომიტეტი ვერ მოახერხებს კანონპროექტის განხილვას, ეს ვადა შეიძლება გაგრძელდეს კომიტეტის თავმჯდომარის მოტივირებული წინადადების საფუძველზე, პარლამენტის ბიუროს გადაწყვეტილებით.
- კანონპროექტის მეორე მოსმენისას პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე განიხილება ქვეპუნქტების, პუნქტების (ნაწილების), მუხლების, თავების ან/და კარების მიხედვით და კენჭი ეყრება ერთიანად.
ლევან ალაფიშვილი განმარტავს, რომ პარლამენტის რეგლამენტი არ იცნობს პირველი მოსმენით მიღებული კანონის გაწვევას.
- “რა უნდა მოხდეს: ვენეციის კომისიიდან გამოიწვიონ ორივე კანონპროექტი. რუსული კალკი სასწრაფოდ დააყენონ საკომიტეტო/პლენარულ კენჭისყრაზე და წინააღმდეგ მისცენ ხმა, ჩააგდონ. აი ეს იქნება რეალური უარი რუსულ კალკზე და საჭირო არ არის შეხვედრა-განხილვები”, — წერს ის.
- მისივე განმარტებით, სხვა შემთხვევაში იგებენ დროს, გადააგორებენ პროტესტს და ზაფხულის პირს საბოლოოდ მიიღებენ კანონს.
- აღსანიშნია, რომ ქართული ოცნების დღევანდელ განცხადებაში წერია, რომ ემოციური ფონის ჩაცხრომასთან ერთად, საზოგადოებას განუმარტავენ, თუ რას ემსახურებოდა კანონპროექტი.
- “ამისათვის, დავიწყებთ შეხვედრებს მოსახლეობასთან და ფართო საზოგადოებას გავაგებინებთ სიმართლეს საკითხის თითოეულ დეტალთან დაკავშირებით”, — წერს პარტია.
ვახუშტი მენაბდის განმარტებითაც, რეგლამენტის მიხედვით პირველი მოსმენით მიღებული კანონის გაწვევა არ ხდება და ის უნდა ჩავარდეს სესიაზე.
- “რაა საჭირო? პირველი ვარიანტი სასწრაფოდ უნდა გაიტანომ მეორე მოსმენაზე და თავადვე ჩააგდონ (აქედან ერთი თვის განმავლობაში მეორედ აღარ უნდა დააყენონ კენჭისყრაზე, თორემ მეორე მოსმენით ერთხელ ჩაგდებული პროექტის შემობრუნება შეუძლიათ). მეორე ვარიანტის ყველა ინიციატორმა უნდა მოაწეროს ხელი პროექტია გაწვევას. ასე, რომ უმრავლესობამ საკუთარი ხელით უნდა ჩააგდოს კანონი და ხალხის ძალამ საკუთარი ხელმოწერებით უარი თქვას მასზე!”, — წერს კონსტიტუციური სამართლის სპეციალისტი.
დეპუტატი ანა წითლიძეც განმარტავს, რომ გაწვევა შესაძლებელია მხოლოდე.წ. ამერიკული ვარიანტის კანონპორექტის, რომელიც პირველ მოსმენაზე არ გასულა.
- “უკვე პირველ მოსმენაზე მიღებული ეს ბოლო კანონპროექტი თუ “გაწვევა” უნდათ უნდა ჩააგდონ შემდეგნაირად: განიხილოს ისევ კომიტეტებმა, უნდა ჩააგდონ. მერე სესიაზე უნდა გავიდეს ჩააგდონ”, — წერს ის.
- მისივე განმარტებით, ერთი თვის განმავლობაში შეუძლიათ ისევ დააყენონ კანონპროექტი კენჭისყრაზე თუ განმცხადებელი მოითხოვს და თუ არ დააყენებენ უკვე საბოლოოდ ითვლება ჩავარდნილად.
- “ისევ ვირეშმაკობენ. გამოიწვენ ე.წ. ამერიკულ ვარიანტს, მეორეს დაიტოვებენ და დალეოდებიან პროტესტი როგორი იქნება”, — აცხადებს წითლიძე.