ყალბი ინფორმაციები ჩვენს ირგვლივ – რა გავლენს ახდენს ის საზოგადოებაზე?

ყალბ ინფორმაციასთან ბრძოლა 21-ე საუკუნის ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა გახდა როგორც მედიის, ისე რიგითი მოქალაქეებისათვის.

მიუხედავად წინ გადადგმული ნაბიჯებისა, როგორიც შეიძლება ჩავთვალოთ ტრენინგები და შეხვედრები დეზინფორმაციის წინააღმდეგ, სპეციალური კამპანიებისა თუ ვებ-საიტების ამოქმედება, ყალბი ამბები მაინც ვრცელდება, თუმცა როგორც ჩანს, ახლა ჯერი მოქალაქეებზეა, ჩვენ უნდა ავიმაღლოთ ცნობიერება ამ საკითხზე და შევისწავლოთ ის რამდენიმე წესი, რაც თავიდან აგვარიდებს ცრუ და გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავლენის ქვეშ მოქცევას.

,,ყალბი ინფორმაცია არის გამოგონილი ან გადაკეთებული ამბავი, რომელიც შეიძლება ჰგავდეს ახალი ამბების მედიის შინაარსს, მაგრამ არ აკმაყოფილებდეს საინფორმაციო მედიის სარედაქციო ნორმებს და არ ეყრდნობოდეს პირველწყაროს.“ – ვკითხულობთ კომუნიკაციების კომისიის ვებ-გვერდზე.

რეალობის უკეთ დასანახად ,,გურიაTV“-მ გამოკითხვა ჩაატარა, რაშიც მონაწილეობა 36 ადამიანმა მიიღო. მათგან პასუხები ასე გადანაწილდა:

გამოკითხულთა 75% ამბობს, რომ ინფორმაციას ყველაზე ხშირად ინტერნეტში იღებს. სწორედ ინტერნეტში ვრცელდება უფრო სწრაფად და ადვილად დეზინფორმაცია, რამაც მდგომარეობა კიდევ უფრო გაართულა.

58.3% როგორც ჩანს მიღებულ ინფორმაციას ენდობა, 52.8% ამბობს, რომ ინფორმაციის გაგებისას ყურადღებას აქცევს ავტორს, სათაურს, შინაარს, წყაროს – ოთხივეს ერთად.

მაშინ, როცა 72.2% კითხვაზე ,,იცით როგორ გაარჩიოთ ყალბი ინფორმაცია ნამდვილისგან?“ დადებით პასუხს გვცემს, ამავე გამოკითხვის მიხედვით, 55.6% ყალბი ინფორმაციის მსხვერპლი ერთხელ მაინც გამხდარა.

 

 

ყველაზე ხშირად როგორც ცნობილია, ყალბ ამბებსა და მანიპულაციურ ინფორმაციებს იყენებენ პოლიტიკური ინტერესებისთვის, რასაც ჩვენი გამოკითხვაც ადასტურებს.

 

 

 

მოქალაქეებს ვთხოვეთ, გაეხსენებინათ სად და რა თემაზე შეიტყვეს ბოლოს ყალბი ინფორმაცია, გიზიარებთ რამდენიმე პასუხს:

,,ძალიან ხშირად მომისმენია ყალბი ინფორმაცია ტელევიზიების მეშვეობით. ჩემი ქმარი მუშაობს და ზრუნავს ჩვენი დედაქალაქის კეთილდღეობაზე, მოსულა სახლში და მოუყოლია რაღაც კონკრეტული თემა და ამ დროს ძირითადად, ოპოზიციური ტელევიზიები აშუქებენ სულ სხვანაირად (თუმცა, არცერთ ტელევიზიას არ ვენდობი).“

,,კორონავირუსის დროს ხშირად ვრცელდებოდა ყალბი ინფორმაციები, რომელიც ხალხის აღშფოთებასა და ნერვიულობას იწვევდა ტვ იმედზე და სამთავრობო ინტერნეტ აქტივზე“

,,ამას ვისმენ დღესაც ნეო-ლიბერალების ტელევიზიებიდან, მე პირადად მათ არც ვუყურებ დიდი ხანია, მაგრამ სხვა არხების ,,ნიუსებიდან“ რომ ამოაგდებენ სიუჟეტებს სასაცილოდ არ მყოფნის, ინტერნეტშიც ბევრია ასეთი უსამშობლოების პოსტები“

ამბობენ მოქალაქეები. ერთ-ერთი მათგანის თქმით, სინამდვილის დასადგენად უსმენს როგორც სამთავრობო, ისე ოპოზიციურ არხებს, რაც მას ეხმარება სიყალბის გარჩევაში: ,,ვუსმენ პოზიციურ და ოპოზიციურ არხებს, სიყალბის გარჩევა კი ამ შემთხვევაში ძალიან ადვილია“ – გვეუბნება იგი.

კვლევის შედეგების მიხედვით, დასტურდება, რომ ინფორმაციის გაგების ძირითადი საშუალება დღეს ინტერნეტი გახდა, რომელიც მაღალ რისკებს შეიცავს სანდო ინფორმაციის მისაღებად, სიტუაცია ინტერნეტში მეტად უკონტროლო და სწრაფად გავრცელებადია. მიუხედავად იმისა, რომ გამოკითხულთა უმრავლესობის აზრით,  ყალბი ინფორმაციის გარჩევა შეუძლიათ, ისინი მაინც ხდებიან დეზინფორმაციის მსხვერპლნი, ამიტომაც ამ კუთხით მუშაობის გაძლიერება და ცნობიერების ამაღლება აუცილებელი ხდება.

ჩვენ დავინტერესდით თუ რა ღონისძიებებს ატარებს კომუნიკაციების კომისია დეზინფორმაციის წინააღმდეგ, რაზეც კომუნიკაციების კომისიაში გვიპასუხეს, რომ ისინი მთელი ქვეყნის მასშტაბით მართავენ შეხვედრებს სხვადასხვა პროგრამის ფარგლებში, მათ შორის გურიაშიც. ესაუბრებიან სკოლის მოსწავლეებსა და ადგილობრივ მოსახლეობას დეზინფორმაციაზე, ინტერნეტის უსაფრთხო გამოყენებასა და მის დადებით მხარეებზე. ,, ,,ციფრული მხარდაჭერის პროგრამის“ ფარგლებში, ოზურგეთისა და ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტების სამიზნე დასახლებებში ჩატარდა 80 სემინარი, რომელშიც მონაწილეობა მიიღო 1070-მა ბენეფიციარმა. „ციფრული მხარდაჭერის პროგრამის“ განხორციელების შედეგად, სემინარებში მონაწილეებმა ციფრული ცნობიერება აიმაღლეს ინტერნეტის მიზნობრივ და უსაფრთხო გამოყენების თაობაზე.” – გვითხრეს კომუნიკაციების კომისიაში.

მანამდე გაეცანით რჩევებს, თუ როგორ დაიცვათ თავი  ,,ფეიქ ნიუსებისგან“: 

 

ავტორი: ავთო ხომერიკი

მომზადებულია პროექტის “მეტი მედია განათლება – ნაკლები სივრცე ფეიკ-ნიუსებისა და დეზინფორმაციისთვის” ფარგლებში.