ყალბი ამბები კომპანიების წინააღმდეგ – მითი და რეალობა

როგორც ვიცით, ყალბი ამბების გავრცელებას საზოგადოებაში კონკრეტული მიზანი აქვს. ყალბი ინფორმაციის გავრცელების ძირითადი მიზანი კი ადამიანის დამოკიდებულების შეცვლაა გარკვეულ საკითხებზე. ასევე, ყალბი ინფორმაცია შეიძლება გავრცელდეს კონკრეტული კომპანიის დისკრედიტაციის მიზნით. განვიხილოთ მაგალითები:

2022 წელს საზოგადოებაში გავრცელდა ინფორმაცია, რომ აშშ-ის ზოგიერთ შტატში პოლიციელებს ვალდებულება აქვთ, შვიდ ლიტრზე მეტი კოკა-კოლა თან იქონიონ, რათა ავტოავარიის შედეგად დაღვრილი სისხლი გაწმინდონ. რეალური ფაქტი: აშშ-ის საპოლიციო ძალების კონტრაქტორი კომპანია Crime Scene Cleaners-ის ხელმძღვანელი ნილ სმიტერსის მიხედვით, კოკა-კოლას საგზაო პოლიციელები დასუფთავების მიზნით არ იყენებენ. მისი თქმით, სისხლის კოკა-კოლათი ამოყვანა თავადაც უცდია, მაგრამ წარუმატებლად. სმიტერსის კომპანია დანაშაულის ადგილებზე სისხლის ლაქების დასუფთავებაზე მუშაობს. ვაშინგტონის შტატის პოლიციის ხარისხის უზრუნველყოფის სამსახურის მენეჯერის ჯორჯ ჯონსტონის განცხადებითაც, ამერიკელი პოლიციელები სისხლის ლაქების გასასუფთავებლად კოკა-კოლას არ იყენებენ.

რუსულენოვანმა ანგარიშებმა პროდუქტებზე დატანილი ლოგოს შესახებ ვიდეოს და ფოტოების შემცველი პოსტები გააზიარეს. ერთ-ერთ ვიდეოში გერმანულად მოსაუბრე პიროვნება სუპერმარკეტში განთავსებულ პროდუქციაზე დატანებულ ბაყაყის ლოგოებზე მიუთითებს, მეორეში კი სუპერმარკეტის ვებ-გვერდზე გაყიდვად პროდუქტებზე დატანებულ იმავე ნიშანზეა ყურადღება გამახვილებული. ქართული პოსტის ავტორი წერს, რომ ვიდეოს ავტორის კვლევით, ასეთი ლოგოთი იყიდება ბილ და მელინდა გეითსების ფონდის პროდუქცია, რომელიც მავნებელია ჯანმრთელობისათვის და შეიცავს შხამს, რომელიც აინფიცირებს და აავადებს ადამიანს. რუსულენოვანი პოსტების აღწერაში ავტორებმა მოიყვანეს ციტატა იოანეს სახარებიდან, რითაც ირიბად მიუთითებენ ამ პროდუქციის მავნებლობაზე და ბილ გეითსის კავშირზე მწვანე ბაყაყის ლოგოსთან. რეალური ფაქტი:მტკიცება იმის შესახებ, რომ ვიდეოში ნაჩვენები ბაყაყის ლოგოს მქონე პროდუქცია ჯანმრთელობისთვის საზიანოა, დეზინფორმაციულია. აღნიშნული ლოგო საერთაშორისო ორგანიზაცია Rainforest Alliance-ის მიერ გამოიყენება და იმის აღმნიშვნელია, რომ პროდუქცია საერთაშორისო სტანდარტებსა და მდგრადი წარმოების კრიტერიუმებს აკმაყოფილებს. ორგანიზაცია არ ეკუთვნის ბილ და მელინდა გეითსებს, ისინი მხოლოდ დონორები არიან და ბოლო დონაცია 2011 წელს განახორციელეს.

ასე რომ აუცილებლად დააკვირდით ვინ არის ინფორმაციის ავტორი, რამდენად სანდო და ნაცნობია ეს გვერდი, მედიასაშუალება თუ კონკრეტული პიროვნების გვერდი რომელიც ინფორმაციას ავრცელებს. ავრცელებენ თუ არა, იგივე ინფორმაციას სხვა სანდო მედიასაშუალებები. ყურადღება მიაქციეთ წყაროებს, თუ რა ინფორმაციაა გამოყენებული მასში და რამდენად შეესაბამება ისინი სიმართლეს.

ავტორი: დიკო მუჯირი

მომზადებულია პროექტის “მეტი მედია განათლება – ნაკლები სივრცე ფეიკ-ნიუსებისა და დეზინფორმაციისთვის” ფარგლებში.