ფსიქიკური ჯანმრთელობის სპეციალისტებისთვის დიდი ხანია ცნობილია სეზონური აფექტური აშლილობა (საა), იგივე „ზამთრის დეპრესია“ , რომელიც ცივი სეზონის დადგომასთან არის დაკავშირებული.
სეზონური აფექტური აშლილობა ზამთარში ან შემოდგომის დადგომასთან ერთად იწყება და ძილიანობით, მადის მომატებით და ნახშირწყლების მიმართ გაძლიერებული ლტოლვით ხასიათდება, ასევე წონის მატებით, გაღიზიანებადობითა და კონფლიქტურობით, ასევე – კიდურებში სიმძიმის შეგრძნებით.
ეს დიაგნოზი, როგორც წესი, მოზრდილებშია გავრცელებული, თუმცა როგორც ბევრი სხვა დაავადება, ისიც გაახალგაზრდავდა და დღეს ბევრი ბავშვი სწორედ ზამთრის დეპრესიით გამოწვეულ პრობლემებს ებრძვის.
აღმოჩნდა, მზის და სითბოს ნაკლებობას მხოლოდ მოზრდილები არ განიცდიან. ბავშვებსაც (ბუნებრივია, არა ყველას), აწუხებთ სეზონური დეპრესია.
ცივ ამინდებში დღე იკლებს, მზის სინათლე ნაკლებია და ბავშვის განწყობაც ქვეითდება: ის უფრო და უფრო პირქუში და აპათიური ხდება. ეს ყველაფერი შეიძლება სეზონური ემოციური აშლილობის ნიშნები იყოს.
რა არის სეზონური აფექტური აშლილობა?
სეზონური ემოციური აშლილობა განწყობის აშლილობა ან დეპრესიაა, რომელიც სეზონების ცვლილებას მოსდევს. მას ჩვეულებრივ განწყობის ცვალებადობა, სევდის გრძნობა და სიცარიელის განცდა ახასიათებს.
სეზონური აფექტური აშლილობა 20 წლის შემდეგ ვლინდება, მაგრამ ექიმები სულ უფრო ხშირად აწყდებიან მას სასკოლო ასაკის ბავშვებსა და მოზარდებში. ზოგიერთი კვლევის მიხედვით, შეერთებულ შტატებში მილიონზე მეტი ბავშვი განიცდის სეზონურ დეპრესიას.
რა იწვევს სეზონურ აფექტურ აშლილობას?
ექსპერტები ჯერ კიდევ არ არიან ბოლომდე გარკვეულნი, რა იწვევს საა-ს სეზონების ცვალებადობისას. არსებობს თეორია, რომ ზამთრის მოახლოებასთან და დღის სინათლის შემცირებასთან ერთად ზოგიერთი ადამიანის ორგანიზმში მელატონინის გამომუშავების პროცესი ირღვევა, რაც ძილიანობას და ენერგიის ნაკლებობას იწვევს.
ასევე, ბავშვებში სეზონური დეპრესიის მიზეზი შესაძლოა ცირკადული რითმები (ბიოლოგიური საათი, რომელსაც ტავის ტვინი არეგულირებს) გახდეს, რომელთა არევას სეროტონინის და მელატონინის გამომუშავების დაღვევა მოჰყვება. მელატონინის სიჭარბის გამო მათი სინქრონიზაცია ირღვევა, რაც განწყობის დაქვეითებას იწვევს: რაც ნაკლებია მზე, მით ნაკლებია სეროტონინი.
საა-ს სიმპტომები ბავშვებში
სეზონური აფექტური აშლილობის სიმპტომები დიდად არ განსხვავდება დეპრესიის სიმპტომებისგან. ბავშვს ძილის რეჟიმი და მადა ერღვევა, ნაკლები ენერგია აქვს, გუნება-განწყობა ხშირად იცვლება, ყველაფერი უიმედოდ ეჩვენება და აღარაფერი ახარებს.
რა თქმა უნდა, სხვადასხვა ბავშვს შეიძლება სხვადასხვაგვარად გამოუვლინდეს. ზოგს თითოოროლა სიმპტომი აქვს, ზოგი კი მთელ სპექტრს განიცდის.
საა-ს სიმპტომები:
- ბავშვს დიდიხანს სძინავს, მაგრამ თავს მოსვენებულად არ გრძნობს.
- ნაკლები ენერგია აქვს.
- მოწყენილი და დაღლილია
- დაკარგა ინტერესი საყვარელი ნივთებისა და ჰობის მიმართ.
- გაურბის ოჯახს და მეგობრებს.
- კონცენტრაციის პრობლემები ექმნება.
- შეიძლება აღენიშნებოდეს სიბრაზის შეტევები ან ჭირვეულობა და წუწუნი.
- შეიძლება თავი არასასურველად ან უვარგისად იგრძნოს.
- ფიქრობს სიკვდილზე ან თვითმკვლელობაზე.
ასევე, ბავშვების შემთხვევაში ყურადღება უნდა მიექცეს მათ ფიზიკურ განვიტარებასაც. მაგალითად, იმატებს თუ არა ბავშვი წონაში ასაკის შესაბამისად. მშობელი ყველაზე უკეთ იცნობს შვილს და პირველი აღმოაჩენს მის ქცევაში იმ ცვლილებებს, რომლებსაც ნათელი და ლოგიკური დასაბუთება არ გააჩნიათ. თუ შეამჩნევთ ნიშნებს, რომლებიც უკვე შემაწუხებელია, მიმართეთ პედიატრს ან ფსიქიკური ჯანმრთელობის სპეციალისტს.
წყარო – მშობლები.გე
Loading ...