როგორ დაეხმარა/ეხმარება ევროკავშირი საქართველოს?

სამი ათწლეული გავიდა მას შემდეგ, რაც საბჭოთა კავშირი დაიშალა და საქართველო დამოუკიდებელი სახელმწიფო გახდა. დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ და დღეს უკვე საქართველოს მოსახლეობის უდიდესი უმრავლესობისთვის ევროპული განვითარების გზა იყო და რჩება წამყვან ორიენტირად ქვეყნის მომავლის ხედვაში. იმ სასურველი სიკეთის, რისკენაც ჩვენი მოქალაქეები მიისწრაფვიან, რეალურ ცხოვრებაში არსებობის ადგილად ევროპას წარმოვიდგენთ. მშვიდობის, კეთილდღეობის, წესრიგის, დემოკრატიის, ეკონომიკური ზრდისა და წარმატების, სამართლიანობისა და თავისუფლების პრაქტიკულ (და თეორიულ) მაგალითებს ვხედავთ ევროპულ ქვეყნებში. ევროკავშირი არა მხოლოდ წევრ ქვეყნებზე ზრუნავს, არამედ, არც სამეზობლოს ივიწყებს და მათ სხვადასხვა მიმართულებით ეხმარება, იქნება ეს დემოკრატია, ადამიანის უფლებები, კანონის უზენაესობა, კარგი მმართველობა თუ ფინანსური დახმარება სხვადასხვა სფეროში. ამ ყველაფრის მთავარი მიზანი ერთია – ევროკავშირმა ხელი შეუწყოს მეზობელი ქვეყნების სტაბილურობას, განვითარებასა და უსაფრთხოებას. საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ურთიერთობა 1992 წლიდან იწყება. ჯერ კიდევ შავ-ბნელი 90-იანების დასაწყისში, როცა საქართველო განვითარების რთულ გზას გადიოდა. 1992 წელს, ევროგაერთიანებამ საქართველო დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ აღიარა და მასთან თანამშრომლობა დაიწყო. თავდაპირველად, ეს თანამშრომ- ლობა დაბალი ინტენსივობით მიმდინარეობდა და ძირითადად, შემოიფარგლებოდა საქართველოსთვის ჰუმანიტარული და ტექნიკური დახმარებებით. ურთიერთობა მას შემდეგ უფრო გააქტიურდა, რაც 2004 წელს ევროკავშირი აღმოსავლეთით გაფართოვდა.

ევროკავშირის ტექნიკური დახმარების პროგრაaა TACIS 1991 წელს, საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ, მის ყოფილ ტერიტორიაზე უზარ- მაზარი პოლიტიკური, ეკონომიკური და სოციალური ვაკუუმი შეიქმნა, რასაც ყოველმხრივი დახმარება ესაჭიროებოდა. ამ მოვლენათა სწრაფი ტემპისა და დახმარების საჭიროების გათვალისწინებით, ევროკავშირმა წამოიწყო ტექნიკუ- რი დახმარების პროგრამა დამოუკიდებელი ქვეყნების თანამეგობრობისთვის TACIS (Technical Assistance to the Commonwealth of Independent States), ob მიზანი ახლად დამოუკიდებელობამოპოვებული ქვეყნების საბაზრო ეკონომიკაზე გადასვლისა და დემოკრატიის განმტკიცების ხელშეწყობა იყო. TACIS ვრცელდებოდა შემდეგ ქვეყნებზე: აზერბაიჯანი, ბელარუსი, საქართველო, სომხეთი, მოლ- დოვა, მონღოლეთი, რუსეთი, ტაჯიკეთი, თურქმენეთი, უკრაინა, უზბეკეთი, ყაზახეთი და ყირგიზეთი. ევროკავშირი ჩვენს ქვეყანას პროგრამა TACIS-ის ფარგლებში უდიდეს დახმარებას უწევდა სხვადასხვა მიმართულებით, მაგალითად: მოსამართლეთა მომზადება; სტრუქტურული რეფორმები ენერგეტიკულ სექტორში; პარლამენტის ინსტიტუციური მშენებლობა; საჯარო მოხელეთა მომზადება; ტურიზმის სტრატეგიის განვითარება და ა.შ. 1992–2006 წლებში ევროკომისიამ TACIS-ის ფარგლებში საქართველოში ასობით პროექტის განსახორციელებლად, ჯამში, 131 მილიონამდე დახმარება გამოყო. 2007 წელს კი, ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის ინსტრუმენტის ფარგლებში საქართველოსთვის 24 მილიონი ევრო გამოიყო, რაც სამოქმედო გეგმის პრიორიტეტული სფეროების რეფორმირებას მოხმარდა. სამეზობლო პოლიტიკის ინსტრუმენტის ფარგლებში 2007-2010 წლების საერთო ბიუჯეტმა 120 მლნ ევრო შეადგინა. 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ კი, ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის ინსტრუმენტის კონფლიქტებთან დაკავშირებული პაკეტიდან ევროკომისიამ საქართველოსთვის დამატებით გამოყო 500 მლნ. ევრო, რომლის ძირითადი ნაწილი იძულებით გადაადგილებულ პირთა მხარდაჭერას მოხმარდა. დღეს ევროკავშირი საქართველოს უდიდესი ხელშემწყობია და ქვეყნის რეფორმების გეგმისა თუ ეკონომიკური პროექტების მხარდასაჭერად, გრანტების სახით ყოველწლიურად 120 მილიონ ევროზე მეტს გამოყოფს. საქართველოს ყველა რეგიონში უამრავი რამაა, რაშიც ევროკავშირს თანხა ჩაუდვია დაწყებული ქუჩების, გზებისა თუ სკვერების მოწყობით, გაგრძელებული საბავშვო ბაღებისა თუ სკოლების რეაბილიტაციითა და დამთავრებული მოსახლეობისთვის სუფთა სასმელი წყლის მიწოდებით, აღარაფერს ვამბობთ ათასობით ქართველზე, რომელმაც ევროკავშირის დაფინანსებით უცხოეთში განათლების მიღება თუ საქართველოშივე საკუთარი ბიზნესის წამოწყება შეძლო. ეს უზარმაზარი დახმარებაა ჩვენი ქვეყნისთვის, თან ისიც უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ევროკავშირი ამ ყველაფერს ისე აფინანსებს, რომ ჩვენ ჯერ მათი წევრიც კი არ ვართ. ასევე, ევროკავშირი ის ორგანიზაციაა,რომელიც ყველანაირად მხარს უჭერს და ხოტბას ასხამს მრავალფეროვნებას და აქედან გამომდინარე პატივს სცემს საქართველოს კულტურულ ფასეულობებს, ამას მოწმობს ისიც რომ ევროკავშირის მხარდაჭერით ბევრი ისტორიული ძეგლი იქნება რესტავრირებული. კულტურის სფეროში თანამშრომლობის მიმართულებით საქართველოს გაფორმებული აქვს ხელშეკრულებები და მემორანდუმები ევროპის ოცზე მეტ ქვეყანასთან. ამ ხელშეკრულებების საფუძველზე რეგულარულად ხორციელდება საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის მოძრავი თუ უძრავი ძეგლების რესტავრაცია, შესაბამისი დარგის სპეციალისტების მომზადება და სამეცნიერო კვლევების დაფინანსება.

ორმხრივი ხელშეკრულების ფარგლებში საქართველოსთვის გაწეული დახმარების მხოლოდ ერთი მაგალითია ნორვეგიის მთავრობის მხარდაჭერით განხორციელებული თბილისის ისტორიული უბნის – ბეთლემის კლდისუბნის რეაბილიტაცია და ეთნოგრაფიული მუზეუმის ექსპონატების რესტავრაცია.

XVI-XVII საუკუნეების “ცისკარაულების კოშკი” (ხევსურეთი ,ინგუშეთის საზღვართან) , რომელიც 2001 წელს რუსებმა დაბომბეს. წლების განმავლობაში ჭურვებით დაზიანებული ძეგლი დანგრევის საფრთხის წინაშე იყო. მისი სრულად აღდგენა ევროპული ფონდების ფინანსური მხარდაჭერით მოხერხდა.

ალავერდის რესტავრაცია, რომელიც ნიდერლანდების საელჩოს დაფინანსებით მოხერხდა. ამისთვის გამოყოფილი იყო 70 000 €.