წლევანდელმა უამინდობამ ევროპაში ზეთისხილის დეფიციტი შექმნა. ხმელთაშუა ზღვაში გადამეტებულად მაღალმა ტემპერატურამ დააზიანა მოსავალი და აიძულა მწარმოებლები პროდუქტი სამხრეთ ამერიკიდან შემოეტანათ.
როგორც theguardian.com წერს, ზეთისხილის უმსხვილესი მწარმოებლის, კომპანია Filippo Berio-ს წარმომადგენელი აცხადებს, რომ მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად ის იძულებულია, პროდუქტი სამხრეთ ამერიკიდან შემოიტანოს.
ცნობილია, რომ მსოფლიო ზეთისხილის ნახევარს ესპანეთი აწარმოებს, რომელიც წელს ტყის ხანძრებმა განსაკუთრებულად დააზიანა და ესპანურის ზეთისხილის მომავალი უცნობია.
ზეთისხილის საერთაშორისო საბჭოს მონაცემებით, პროდუქტის მსოფლიო წარმოება 2,4 მილიონ ტონამდე შემცირდება, რაც ნაკლებია, ვიდრე გასული წლის მოსავალი და გაცილებით ნაკლებია, ვიდრე მსოფლიო მოთხოვნაა.
კრიზისი იმანაც გაამწვავა, რომ ესპანეთის გარდა, ასევე რთული სიტუაცია იყო საბერძნეთში, იტალიაში, პორტუგალიაში, თურქეთსა და მაროკოში, სადაც წლევანდელი მოსავლის მოცულობა მკვეთრად ნაკლები იქნება ისტორიულ ნორმაზე: მოსალოდნელია, რომ ესპანეთში წელს 750 000 ტონა ზეთისხილის მოსავალი მოვა, რაც შარშანდელზე მეტია, მაგრამ გაცილებით ნაკლებია 1,3 მილიონ ტონაზე, რაც გასული წლების საშუალო მაჩვენებელი იყო.
რაფა გუზმანი, ზეთისხილის მწარმოებელი ხაენში, რომელიც ასევე არის ადგილობრივი ასოციაციის Asaja-ს ხელმძღვანელი, აცხადებს, რომ ზოგიერთ ფერმერს განადგურება ემუქრება.
„მოსავალი 70-80%-ით არის შემცირებული. არიან მწარმოებლები, რომლებსაც კილოგრამი ზეთისხილიც კი არ აქვთ. მაშინაც კი, თუ ზეითუნის ზეთი ბოთლში 8 ევროდ გაიყიდება, ეს არ არის საკმარისი იმისათვის, რომ ეს საქმიანობა გადარჩეს“, – განაცხადა მან.
მოსალოდნელია, რომ საბერძნეთი წელს მხოლოდ 200 000 ტონას აწარმოებს, რაც შარშანდელთან შედარებით მესამედით ნაკლებია.
საბერძნეთის პროფესიული ზეითუნის ზეთის ასოციაციის ხელმძღვანელმა მანოლის ჯიანულისმა თქვა, რომ ფასები შესაძლოა, 100%-ზე მეტით გაძვირდეს.
მწარმოებლების პროგნოზები პესიმისტურია და ისინი მიიჩნევენ, რომ სიტუაცია მხოლოდ უარესობისკენ მიდის. შვება არც ამინდის მხრივ იქნება – სინოპტიკოსები კვლავაც ცხელი და მშრალი ამინდის პროგნოზებს აკეთებენ.
მსოფლიოში მიმდინარე პროცესები და პროდუქტის გაძვირება, ცხადია, აისახება ქართულ ბაზარზეც, სადაც ძირითადად იმპორტირებული ზეითუნის ზეთი იყიდება. საქართველო კი პროდუქტს ძირითადად 5 ქვეყანაში ყიდულობს.
2023 წლის იანვარ-აგვისტოს მონაცემებით ქვეყანაში ზეთისხილის იმპორტი ყველაზე დიდი რაოდენობით შემდეგი ქვეყნებიდან განხორციელდა:
- ესპანეთი – 74,9 ათასი ტონა – 607 ათასი დოლარი,
- იტალია – 69 ათასი ტონა – 518 ათასი დოლარი,
- თურქეთი – 38,8 ათასი ტონა – 225 ათასი დოლარი,
- აზერბაიჯანი – 29,7 ათასი ტონა – 131 ათასი დოლარი
- საფრანგეთი – 8,2 ათასი ტონა – 52 ათასი დოლარი.
რაც შეეხება ზოგად მაჩვენებელს, 2023 წლის იანვარ-აგვისტოში საქართველომ 1,610 მლნ დოლარის ღირებულების ზეითუნის ზეთი შეიძინა, 2022 წლის ანალოგიურ პერიოდში კი 1,470 მლნ დოლარის.
Loading ...
