ისტორიის გამოცდის წინ საკითხავი – საბოლოო რჩევები აბიტურიენტებს ისტორიის გამოცდაზე წარმატებისთვის

10 და 11 ივლისს 2025 წლის აბიტურიენტები ისტორიის გამოცდას ჩააბარებენ. წელს ისტორიის არჩევითი საგანი ტრადიციულად ყველაზე ბევრმა – 18 900-ზე მეტმა აბიტურიენტმა აირჩია.

EDU.ARIS.GE-მ აბიტურიენტების დახმარების მიზნით საგნის სპეციალისტს, სსიპ ქალაქ თბილისის N70 საჯარო სკოლის ისტორიისა და სამოქალაქო განათლების მასწავლებელს,
ისტორიკოს შალვა მინდაძეს მიმართა და მისი რჩევები მოისმინა, რომლებსაც დღეს წარმოგიგენთ.

I. ფსიქოლოგიური სიმშვიდე და ემოციური მზადყოფნა

1. გააცნობიერე რეალობა:

• გამოცდა შენი ფასის ან უნარების საზომი არ არის. ის მხოლოდ დროებითი ეტაპია.
• შენ არ ხარ ქულა, შენ ხარ შედეგზე მომუშავე ადამიანი.

2. ნუ წახვალ საკუთარი თავის წინააღმდეგ:

• შეცდომა გამოცდილების ნაწილია.
• არ გამოიყენო დამანგრეველი ფიქრები: „ყველაფერი უნდა მახსოვდეს.“ არ უნდა. საკმარისია, შეგიძლია უბრალოდ იაზროვნო.

3. გამოიყენე სუნთქვის ტექნიკა – ტექნიკა 4-4-4:

• ჩაისუნთქე 4 წამით
• შეიკავე სუნთქვა 4 წამით
• ამოისუნთქე 4 წამით
• გაიმეორე 3-4-ჯერ

4. იმოძრავე სინათლისკენ:

• შენი მიზანი არ არის იდეალურობა, არამედ საუკეთესო ფორმის ჩვენება იმ სიტუაციაში, რომელშიც იმყოფები.

5. მენტალური გამოფხიზლება:

• ყოველ 5 წუთში ჰკითხე საკუთარ თავს: „სად ვარ? რას ვაკეთებ?“ – ეს ტექნიკა გონებას რეალობაში აბრუნებს და კონცენტრაციას აძლიერებს.

II. ტესტის ანალიზის ტექნიკა — სტრატეგიული ფენები

1. კითხვა → განზოგადება

– კითხვა მხოლოდ კონკრეტულ ფაქტზე არ არის. ის ეხება ზოგად კონცეპტს.
მაგალითად: „ალექსანდრე მაკედონელმა დაიწყო დიდი იმპერიის შექმნა“

– აქ მთავარია: მმართველის მიერ მასშტაბური ექსპანსიის დასაწყისი. ეს არის ზოგადი კონტექსტი, რაც ყველგან უნდა გააკეთო. ყველა კითხვაში განაზოგადე.

2. ლოგიკური აქცენტი — რას ეხება კითხვა / რას ვეძებ / რა უნდა ვიპოვო?

– კითხვა არ ნიშნავს მხოლოდ „ვინ?“, „როდის?“ — არამედ: „რისკენ მიუთითებს? რა არის კითხვის მთავარი სათქმელი?“

– ჩათვალე, რომ შენ ეძებ მიზანს, შეფასებას ან მიზეზ-შედეგობრივ კავშირს. ეს უნდა გამოკვეთო. ანუ რას ეძებ, რა ტიპის კითხვაა, ვინაიდან ის პასუხშიც უნდა იპოვო. ანუ რა ტიპი და შეესაბამება თუ არა კითხვის ტიპს.

3. გამორიცხვის სისტემა

• წაიკითხე ყველა პასუხი.
• ამოიღე 2 აშკარად მცდარი დაუყოვნებლივ.
• დარჩენილ 2-ში გამოიყენე:

სიტყვა-კოდები
შეადარე საკვანძო სიტყვები კონტექსტით.
მაგ.:
-შეჭრა ≈ დამპყრობელი
-დახმარება ≠ ოკუპაცია

შედარებითი სტრატეგია
-გამოიყენე 3-1 ან 2-2 ლოგიკა

– 3 პასუხი რომ ერთნაირი შინაარსის არის და 1 განსხვავებული – შეიძლება სწორიც ის იყოს ან იმ სამში მოძებნო. ეს მხოლოდ ე.წ. გაფრთხილებაა, რომ იქ არის სწორი ლოგიკა.

– 2-2, როცა ორ წყვილში განსხვავებული თემატიკა ჩანს – კომპლექსური არჩევანია. აქაც კითხვის აქცენტის შესაბამისად უნდა გამორიცხო რომელიმე წყვილი.

– ურთიერთგამომდინარე კითხვები — როცა ერთი პასუხი ხშირად მეორედან ისედაც გამომდინარეობს.

– ორი შინაარსობრივად ერთიდაიგივე — ხაზგასმით ვამბობ — ერთიდაიგივე პასუხიდან ის არის სწორი, რომელშიც უფრო მეტი დეტალია.

– ყველა პასუხის აქცენტი უნდა ემთხვეოდეს კითხვის აქცენტს.

– არსებობს დიდი და პატარა ქვეყნების სინდრომი. მაგალითად, პატარა ქვეყნებს, როგორიცაა საქართველო, აქტიური იმპერიული ხედვები არ აქვთ. ეს ლოგიკურ-ანალიტიკურ აზროვნებაში სულ უნდა გაითვალისწინო. დიდ იმპერიებს კი პირიქით.

შაბლონური ლოგიკური მოწმობა

• თუ კითხვაში არის შეფასება ან მიზანი, ხოლო პასუხი მხოლოდ ფაქტს გადმოსცემს — ის არ არის სწორი.

III. რუკაზე მუშაობის ტექნიკა

1. ლეგენდა — შენი რუკის „ინსტრუქცია“

• აუცილებლად ამოწერე ლეგენდა ცალკე ფურცელზე.
• ვიზუალურად გადააქციე ყველა სიმბოლო სიტყვიერ მნიშვნელობად.

2. ძირითადი ორიენტირები:

• I ხარისხის ინფორმაცია: ომები, ალყები, ბრძოლები, მოძრაობის მიმართულება, ფერები
• II ხარისხის ინფორმაცია: გეოგრაფიული სახელები, მდინარეები, საზღვრები

– გამოცდის 80%-ზე მეტი რუკაზე დაფუძნებული კითხვები I ხარისხის ელემენტებზეა ორიენტირებული.

IV. წყაროზე მუშაობის სამი მეთოდი

1. სწრაფი კითხვა

მთლიანად წაიკითხე წყარო → გადადი კითხვებზე

– როცა დრო ცოტაა და ინტუიციურ გადაწყვეტას ელი

2. კითხვები და პირდაპირ → ტექსტში ძიება

წაიკითხე კითხვები პირადპირ → მოძებნე კონკრეტული პასუხი წყაროში, ზემოდან ქვემოთ

– გამოიყენე დაჭრილ რეჟიმში, როცა დრო თითქმის არ გაქვს

3. მდორე ანალიზი

(როდესაც დრო გაქვს)

• გადააწერე წყარო აბზაცებად
• გამოყავი შინაარსობრივი თეზისები
• შექმენი მინი-„გზამკვლევი“
•  პასუხებზე გადასვლა ხდება გაცილებით მარტივად.

V. 5 ქულიანი დავალება — როგორ დაწერო სწორად

მნიშვნელოვანი ცნება: ჰერმენევტიკა

• ნიშნავს ტექსტის ინტერპრეტაციას ისტორიულ კონტექსტში, ანუ არ კითხულობ მხოლოდ სიტყვას, არამედ — „რატომ დაწერა ასე? ვის უთხრა? რას ამტკიცებდა?“

სტრუქტურა და მიდგომა:

1 ქულა — მიზეზი:

• მოიყვანე სოციალური ან პოლიტიკური ფაქტორი
• ყოველდღიურობიდან ან სისტემიდან გამომდინარე.

მაგ.:
„მოსახლეობა გაღარიბდა, ვალების გადახდა შეუძლებელი იყო, რამაც აჯანყება გამოიწვია.“
დასვი ზოგადი კითხვა მოვლენაში რაც იქნება. რატომ მოხდა ეს? და უპასუხე თანამედროვე რეალობაში. შემდეგ ეს რეალობა აქციე წარსულად და იქ დაუმატე ფაქტოლოგიური მასალაც.

1 ქულა — შედეგი:

• ვისთვის იყო ეს მოვლენები გარდამტეხი?
• როგორ შეიცვალა პოლიტიკური წონა ამის შემდეგ?

1 ქულა — დადებითი/უარყოფითი მხარე:

• შენ რომ იქ ყოფილიყავი — ვისთვის იქნებოდა ეს უარყოფითი ან დადებითი?

გამოიყენე სოციალური ჯგუფი (წვრილი მიწათმფლობელი, ლეგიონერი, კაზაკი…)

2 ქულა — ანალოგიური მოვლენა რომის ისტორიიდან:

1. აირჩიე მოვლენა
2. ჩამოწერე 2 დამადასტურებელი პარალელი

გამოიყენე ასოციაციური სიტყვების გრაფი:

მაგალითად:
თემა: კატილინას აჯანყება
ასოციაციური სიტყვები: რესპუბლიკა, სოციალური დაპირისპირება, მმართველი ელიტა, შეიარაღებული გამოსვლა, კრახი
მოაგონებს: სპარტაკის აჯანყებას ან გრაკუსების რეფორმებს

VI. აბიტურიენტისთვის მთავარი სტრატეგიული შეხსენებები

– არჩევითბოლოიანი დავალება არის გამოცდის 60%+ — აქ უნდა გაიმარჯვო.
– რუკა — მარტივია, მაგრამ მოითხოვს მაქსიმალურ ყურადღებას.
– წყარო — იმუშავე ლოგიკით და არ წაიკითხო ზედაპირულად.
– ყველა ქულა წინა ქულის საფუძველზე შენდება — დასაწყისს მოაქვს ფინალიც.
– ფურცელზე არ დაწერ? ტვინი მხოლოდ 30%-ით იმუშავებს.
ფიზიკურად დაწერა — აჩქარებს ტვინს და კონცენტრირება უფრო მარტივია, ასევე ზრდის სიზუსტეს.
– არ ჩაიცვა ვიწრო, შემოტკუცული ტანსაცმელი — ამ დროს ფიზიოლოგიაც წყვეტს მუშაობას ისე, როგორც საჭიროა.

VII. საბოლოო ფრაზები გასამხნევებლად

– შენს კონკურენტად არ უნდა განიხილო სხვა — შენი ერთადერთი კონკურენტია ის ეჭვი, რომელიც შენს თავშია.

– არცერთი ადამიანი არ არის დამარცხებული მანამ, სანამ იმედს არ მიაგდებს ცალკე.

– შენი ხვალინდელი თავი მადლობას გეტყვის იმ შრომისთვის, რასაც დღეს დებ.

– დაიმახსოვრე: განზოგადება + ლოგიკა + სიტყვა-შედარება + გამორიცხვა = სწორი პასუხი, კი უდრის ცოდნით დადასტურებას!

– ყველა წელი გადაიყვანე ყოველთვის საუკუნეში.
– ყველა საუკუნე გადაიყვანე წლებში.
– ყველა კითხვაში შექმენი ეპოქალური ჩარჩო, სადაც იაზროვნებ.
– ყველა ღია კითხვა სასურველია შეიცავდეს შესავალს, მსჯელობას და დასკვნას.
– დასაბუთების გარეშე, 2-ქულიანი კითხვები, ძირითადად, ნულდება.
– პასუხები ღია კითხვებში უნდა იყოს მიზნობრივი, კითხვაზე ორიენტირებული, ნორმირებულ ჩარჩოში ჩასმული. არათავისუფალი აზროვნებით — თუ კითხვები არ იწყება „შენი აზრით“, შენი აზრი დააფიქსირე: როგორ ფიქრობ და ა.შ.

და ბოლოს

შესთხოვეთ ღმერთს, აკურთხოს თქვენი საქმე კეთილად, რამეთუ კაცთმოყვარეა და ყველას მოგცემთ ეს ძალას და ენთუზიაზმს. ნუ იღელვებთ მომავალზე. ისე დალაგდება, რა მიზნითაც ამ სამყაროში მოხვედით. ისე დალაგდება, რომ თქვენი მიზანი იპოვოთ. ერთი ბედნიერებაა, რომ დაიბადეთ და მეორე მაშინ იქნება, როცა იპოვით, რისთვის დაიბადეთ. ასე რომ, თქვენ უბრალოდ — თქვენი მაქსიმალური უნარი გამოავლინეთ და თქვენს ღამენათევ დღეებს ერთ წერტილში მოუყარეთ თავი. დანარჩენი მარტივად დალაგდება.

წარმატება არა მხოლოდ შენია — ის შენს შრომაზე მომუშავე ჯილდოა.
არ დანებდე — შენ უკვე გზაზე ხარ!

EDU.ARIS.GE