”გამოვიდეს ნებისმიერი მღვდელმთავარი და თქვას, რომ ამბროსი ხელაიაზე მეტად ერთგულია სარწმუნოების” – ყველაფერი შობის ნამდვილი თარიღის შესახებ

რატომ შეჩერდა წმინდა სინოდის გადაწყვეტილება, რომლის მიხედვითაც, შობის ზეიმი ახალი სტილით 25 დეკემბერს დაწესდა და შესაძლებელია თუ არა მისი განახლება
საქართველოში უკვე დიდი ხანია საუბრობენ იმაზე, რომ შობა 25 დეკემბერს უნდა აღვნიშნოთ, რასაც ქართული ეკლესია არ იზიარებს. არადა გასულ საუკუნეში სწორედ წმინდა სინოდის გადაწყვეტილებით აღინიშნებოდა შობა 25 დეკემბერს.
რატომ შეიცვალა ეს თარიღი, რა წერია განჩინებაში, რა შუაშია აქ რუსული ეკლესიის გავლენა?

ანალიტიკოსი გოჩა მირცხულავა:
– რამდენიმე დღეში შობას ვიზეიმებთ და ჩვენ ჯერაც ვერ გავარკვიეთ, როდის უნდა აღვნიშნოთ ეს ბრწყინვალე დღესასწაული. როგორ ფიქრობთ, რამე ეშლებათ ქართველ მორწმუნეებს ან მოქალაქეებს, რომლებიც ერთმანეთს შობა-ახალ წელს ულოცავენ და არა ახალ წელს და შობას? არა, არაფერი და აქ საქმე სიტყვათა წარმოთქმის რიგითობის სიმარტივეში კი არ არის, არამედ სწორ და გააზრებულ თანმიმდევრობასთან გვაქვს საქმე.
თავი დავანებოთ ყოფით უხერხულობას, როდესაც ოჯახის ერთი წევრი მარხულობს და მეორე ზეიმობს ახალი წლის დადგომას, თავი დავანებოთ იმაზე საუბარსაც, რომ ახალ წელს, შობის დღესასწაულის განუსაზღვრელობის გამო, რამდენი პრობლემა იქმნება და საკითხს სუფთა საეკლესიო ჭრილში შევხედოთ.
აი, ამ დროს კი მარტივად დავასკვნით, რომ ჩვენდა თუ მათთა სამწუხაროდ, წლებია, ქართული მართლმადიდებელი ეკლესია მაცხოვრის შობას სულ სხვა დღეს ზეიმობს და ლამის 90 წელია, გაურბის რეალობის აღიარებას და წმინდა ამბროსი ხელაიასა და კათალიკოს ქრისტეფორეს მამამთავრობისას გამოხატული ნების აღსრულებას.
ლამის მთელი მსოფლიო ამ უდიდეს დღესასწაულს სწორედ 25 დეკემბერს აღნიშნავს. 25 დეკემბერს ზეიმობენ შობას კონსტანტინოპოლის, ალექსანდრიის, ანტიოქიის, ელადის, კვიპროსის, რუმინეთის, ბულგარეთის, პოლონეთის, ალბანეთის, ჩეხეთისა და სლოვაკეთის, ამერიკის ავტოკეფალიური მართლმადიდებელი ეკლესიები. საქართველოს ეკლესიაც აღნიშნავდა ამ დღესასწაულს წლების განმავლობაში სწორედ 25 დეკემბერს.
– საიდან მოვიდა 7 იანვარი?
– 1918 წელს, საქართველოს საერო ხელისუფლებამ მოქმედი ძველი კალენდარი შეასწორა და შემოიღო გრიგოლის კალენდარი. საქართველოს ეკლესიამ არ მიიღო ეს შესწორება, რის შედეგადაც 25 დეკემბერი იქცა სამოქალაქო კალენდრის 7 იანვრად.
კალენდარული რეფორმები იმხანად ყველა მართლმადიდებლურ სახელმწიფოში განხორციელდა. 1923-24 წლებში ეს რეფორმა განახორციელა კონსტანტინოპოლის მსოფლიო საპატრიარქომ, საბერძნეთის საარქიეპისკოპოსომ და მოსკოვის საპატრიარქომ.
კათოლიკოს-პატრიარქთა წმინდა ამბროსის (ხელაია) და ქრისტეფორე III-ის (ციცქიშვილი) მამამთავრობისას, საქართველოს ეკლესიამაც ორგზის სცადა ახალი კალენდრის შემოღება და ახალი სტილი საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიაში მოქმედებდა 1923-1925 და 1927-1928 წლებში.
– რატომ აღმოჩნდა მათი მცდელობა წარუმატებელი?
– მოსახლეობის არაინფორმირებულობის გამო, ეს საქმე ორჯერ ჩაიშალა. 1928 წლის 28 სექტემბერს საქართველოს ეკლესიის საკათალიკოსო სინოდმა მიიღო განჩინება ახალი სტილის დროებით შეჩერებისა და კვლავ ძველ სტილზე დაბრუნების შესახებ.
აი, რა წერია მეოთხე საეკლესიო კრების განჩინებაში:
“ეპარქიებში შეუძლებელი გამოდგა ახალი სტილის კალენდრის გატარება, რის მიზეზიცაა მორწმუნეთა მოუმზადებლობა და შეუგნებლობა ამ საკითხში. მათის აზრით, ახალი კალენდრით დღესასწაულებისა და მარხვების შესრულება არის სარწმუნოების შელახვა. ასე მსჯელობენ არა მარტო გაუნათლებელი, არამედ განათლებული მორწმუნენიც და სამღვდელოების ნაწილიც. ახალი კალენდრის შემოღება უაღრესად ძნელია იქ, სადაც საეკლესიო დღესასწაულები სახელმწიფო და საზოგადოებრივ დაწესებულებებს არ მიაჩნიათ დასვენების დღეებად. ამიტომ სრულიად საქართველოს საკათალიკოსო სინოდმა განაჩინა: 1928 წლის პირველი ოქტომბრიდან საქართველოს ეკლესიაში დღესასწაულნი, უძრავნი და მოძრავნი სრულდებოდეს იულიუსის კალენდრით”.
აქვე, ამავე განჩინებაში, საკათალიკოსო სინოდმა მღვდელმთავრებს დაავალა, გაეწიათ პროპაგანდა ახალი სტილის სასარგებლოდ.
– ეს განჩინება აღსრულდა?
– თქვენ გსმენიათ და გაგიგიათ იმის შესახებ, რომ ამ საკითხზე გარდა ერთეული სასულიერო პირისა, ვინმე ღიად საუბრობდა? კიდევ ერთხელ განვმარტავ – კალენდარზე საკათალიკოსო სინოდმა მღვდელმთავრებს დაავალა გაეწიათ პროპაგანდა ახალი სტილის სასარგებლოდ. დღევანდელი სასულიერო პირების უმეტესი ნაწილი ამ დავალებას არ ასრულებს.
აბა, მაჩვენეთ რომელიმე სასულიერო პირი, რომელიც იტყვის, რომ გაუნათლებელია, მაშინ რატომ არ ასრულებენ სინოდის დავალებას და არ განუმარტავენ მრევლსა და მოსახლეობას, ხომ ცხადია, რომ რწმენაში ყოფნის მიუხედავად, შობას თითქმის ყველა ზეიმობს, რომ ეს დღესასწაული არის 25 დეკემბერს და არა 7 იანვარს?
ამ საკითხთან დაკავშირებით ცნობილია უწმინდესისა და უნეტარესის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის სიტყვები: “საკავშირო მთავრობის დამოკიდებულება ეკლესიის მიმართ ასეთი იყო: რაც უფრო ცუდად იქნება საქმე ეკლესიაში, მით უკეთესი”. ცხადია, რომ დღეს საკითხი მიბმულია რუსეთის ეკლესიაზე. პატრიარქი ამ საკითხის ინიცირებას სწორედ იმიტომ არ ახდენს, რომ სინოდში მრავლად არიან რუსეთის ეკლესიის და არა ქართული ეკლესიის მსახურნი და არ სურდა საკითხი ჩავარდნილიყო, რაც მნიშვნელოვანი დარტყმა იქნებოდა ქართული მართლმადიდებელი ეკლესიისთვის.
ამიტომ, დღეს საზოგადოება არის ვალდებული, მოითხოვოს სინოდისგან ამ საკითხზე მსჯელობა.
ვიმეორებ, მეოთხე საეკლესიო კრების გადაწყვეტილება გაუქმებული არ არის და მისი განჩინებით შობის 25 დეკემბერს აღნიშვნა მხოლოდ შეჩერებულია.
– თქვენ ბევრი ისაუბრეთ 25 დეკემბერთან დაკავშირებული საეკლესიო კრების განჩინებების შესახებ.
– გამოვიდეს ნებისმიერი მღვდელმთავარი და თქვას, რომ ამბროსი ხელაიაზე მეტად ერთგულია სარწმუნოების, მასზე განათლებულია თეოლოგიაში და შეუპოვარია მართლმადიდებლობისა და ქართული ეკლესიის მსახურებაში. ამის მერე მოიყვანოს საწინააღმდეგო არგუმენტები – თან მეცნიერულად და თეოლოგიურად დასაბუთებული, შობის 25 დეკემბერს აღნიშვნის წინააღმდეგ. დღეისთვის საქართველოს, რუსეთის, იერუსალიმისა და სერბეთის საპატრიარქოები რჩებიან “ძველ სტილზე”, ხოლო უკლებლივ ყველა სხვა, 11 ავტოკეფალიური მართლმადიდებლური ეკლესია გადასულია შესწორებულ კალენდარზე.
აი, რა წერია წმინდა სინოდის 1927 წლის 12 ოქტომბრის განჩინებაში ახალ სტილთან დაკავშირებით:
“ჩვენ, სრულიად საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მმართველი მღვდელმთავარნი, მოვუწოდებთ ჩვენს სამწყსოს და სულიერ შვილთა, გულდამშვიდებით მიიღონ ეს განკარგულება ახალი სტილის კალენდრის შემოღების შესახებ, რადგან ახალი სტილის კალენდარი უფრო შეუმცდარად აღნიშნავს დღესასწაულებისთვის მიჩენილ დროს, ვიდრე ძველი კალენდარი, რომელიც მეცნიერთა გამოკვლევით, ჩამორჩენილია ნამდვილს წელიწადსა და ცამეტის დღით.
ზემოხსენებულს დავსძენთ მსოფლიო (კონსტანტინეპოლის) პატრიარქის, ბასილის სიტყვებს: “მართლმადიდებელთათვის დიდად გამოსადეგი, სასარგებლო და აუცილებელია შეთანხმება საეკლესიო კალენდრისა ახალ კალენდართან, რომელიც უკვე ხმარებაშია სამოქალაქო საჭიროებისთვის. მხოლოდ ხელუხლებლად უნდა დარჩეს კანონიკური დადგენილებანი წმ. პასექის დღესასწაულობის შესახებ”.
დღეს რეალობა ასეთია – არ ვიცით, ამას როდის აღიარებს საპატრიარქო, ან აღიარებს თუ არა საერთოდ, მაგრამ ბოლო წლებია, ეკლესიას მრევლი მოაკლდა.
– ამის გამო მოაკლდა ეკლესიას მრევლი?
– მიზეზების განხილვას არ დავიწყებ, მხოლოდ ერთს ვიტყვი, სასულიერო პირების აგრესიულობა და მათი ხილული კავშირები რუსეთთან, ასევე უმთავრესი – სიყვარულის დეფიციტი, ან არქონა, დიდად განაპირობებს იმას, რაც ახლა ხდება საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიაში.
სადავო რომ არ გახდეს საკითხი აღდგომასთან, წმინდა პასექთან დაკავშირებით, აქაც ჯერ კიდევ 90 წლის წინ გაკეთდა განმარტება და მოხმობილ იქნა მსოფლიო (კონსტანტინეპოლის) პატრიარქის, ბასილის სიტყვები: “მართლმადიდებელთათვის დიდად გამოსადეგი, სასარგებლო და აუცილებელია შეთანხმება საეკლესიო კალენდრისა ახალ კალენდართან, რომელიც უკვე ხმარებაშია სამოქალაქო საჭიროებისთვის. მხოლოდ ხელუხლებლად უნდა დარჩეს კანონიკური დადგენილებანი წმ. პასექის დღესასწაულობის შესახებ”.
ქართველ სასულიერო პირებს დიდად არ ეპიტნავებათ საერო პირების რჩევები და კარჩაკეტილ ცხოვრებასა და საქმიანობას ეწევიან. მაგრამ არ დავიღლები ამ სიტყვების განმეორებით – მიმდინარე ეტაპზე, საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია ამ ქვეყანას, თავად დედა ეკლესიას ვერაფერს ვერ გაუკეთებს უკეთესს, ვიდრე კათოლიკოს-პატრიარქების, წმინდა ამბროსის (ხელაია) და ქრისტეფორე III-ის (ციცქიშვილი) მამამთავრობისას გამოხატული ნების აღსრულებაა. მით უფრო, რომ ეს ნება ეფუძნება საეკლესიო სინოდის განჩინებას და იმავე სინოდის განჩინების საფუძველზეა დროებით შეჩერებული.
მოვუწოდებ წმინდა სინოდის წევრებს, სასულიერო პირებს, დაფიქრდნენ საქართველოს ეკლესიის ახალ კალენდარზე გადასვლის აუცილებლობაზე. განვმეორდები, ახალი სტილის კალენდარი ჩვენს ეკლესიაში ორჯერ, 1923-1925 და 1927-1928 წლებში მოქმედებდა.
თუ ამ ნაბიჯს ეკლესია არ გადადგამს, მრევლი ნელ-ნელა, დროთა განმავლობაში, საკუთარ თავში მაინც დაამკვიდრებს სწორედ 25 დეკემბერს შობის დღესასწაულად, ხოლო ეკლესია აღმოჩნდება წმინდა სინოდის განჩინების, პროგრესისა და საქართველოს ეკლესიის უდიდესი მოღვაწეების ნების უგულველმყოფელი.
პირადად მე, შობას ყველას 25 დეკემბერს მოგილოცავთ, სწორედ იმ დღეს, როცა ქრისტე იშვა ბეთლემს.

წყარო: ახალი თაობა