ჩემთვის ჩეხეთი შესანიშნავი არქიტექტურისა და დაუვიწყარი ლუდის გარდა, ერთი ნიშნით არის გამორჩეული. ჩეხეთი ჩემი პირველი ”საზღვარგარეთია”, ილუმინატორიდან დანახული პირველი უცხო ქვეყანა, საიდანაც წამოღებული შთაბეჭდილებები ახლაც პულსაციასავით ფეთქავს ტვინის ხვეულებში 🙂 მილან კუნდერაც პირველია, პირველი ჩეხი მწერალი, რომელიც წავიკითხე და რომელმაც პრაღასავით იმოქმედა ჩემზე, თანაგანცდის შეუდარებელი შეგრძნებით, რომელიც ყველა დიდი მწერლის ძლიერი იარაღი სულაც არ არის, თუმცა კუნდერას ლიტერატურულ არსენალში ნამდვილად აღმოჩნდა.
”ყოფის აუტანელი სიმსუბუქე” ვიწროდ ადამიანური და ფართოდ საზოგადოებრივი წიგნია, სადაც ეს ორი დინება ერთმანეთს უერთდება და ქმნის საუკეთესო ლიტერატურულ ამბავს, თუ როგორ ერთვის და ამავე დროს გამომდინარეობს ერთმანეთისგან ადამიანების პირადი ცხოვრება და ქვეყნის პოლიტიკური მდგომარეობა.
კუნდერამ ”ყოფის აუტანელი სიმსუბუქე” ნიცშესეული მუდმივი გამეორების იდეით შთაგონებულმა დაწერა და მიუხედავად იმისა, რომ თვითონ ამტკიცებდა ეს წიგნი, როგორც რომანისტმა, ისე დავწერე და არა როგორც პოლიტიკურმა დისიდენტმაო, საბოლოოდ საკმაოდ ხმამაღალი და მძაფრი მხატვრულ–პოლიტიკური ტექსტი გამოუვიდა.
ოკუპირებული ჩეხეთი და რიგითი ჩეხები, პროტესტით ანთებულები, გაბრაზებულები და შურისძიებით სავსენი. ისინი დაგროვილ ბრაზს სხვანაირად გამოხატავენ..თუ ქართველი გოგონები ოკუპაციისადმი პროტესტს ქართული გარემოსთვის ჩვეული ფორმებით გამოხატავდნენ, ჩეხი გოგონები ამ წიგნში უფრო ეპატაჟურ ხერხს ირჩევენ. ქვეყანაში შემოსული, სექსუალურად დიდი ხნის დაუკმაყოფილებელი რუსი ჯარისკაცების წინ ქუჩაში პირველივე შემხვედრს კოცნიან…განგებ აღიზიანებენ ისედაც გაღიზიანებულ რუსებს და ოკუპანტების მიმართ ზიზღს ამგვარი საჯარო დემონსტრირებით გამოხატავენ.
რუსული ოკუპაციის ფონზე ავითარებს კუნდერა წიგნის მთავარი პერსონაჟების – ტომაშისა და ტერეზას სიყვარულის უცნაურ ისტორიას. თავიდან თუ ფიქრობ, რომ ომის ფონზე განვითარებული რომანტიკული ისტორიის კითხვას იწყებ, მალე ხვდები რომ წინათგრძნობებით, გარდაუვალობისა და განმეორების მარადიულობით, სიზმრებითა და ბოდვებით აღსავსე წიგნი ჩაგივარდა ხელში. რომელიც უნდა შეიგრძნო. ტერეზას სიზმრებიც უნდა ახსნა და დაიჯერო. ტომაშის ყოველდღიურ სექსუალურ ღალატში მორალური სიწმინდეც უნდა დაინახო და სამკუთხედის ყველაზე უცნაური კუთხის, ტომაშის ყოფილი საყვარლის – მხატვარი რებეკას ისეთი პატრიოტიზმიც უნდა გაიგო, თავის ქვეყანას ამერიკაში რომ ემალება, თანამემამულეებს გაურბის და მაინც ბოლომდე ჩეხად რჩება, სადღაც გულის სიღრმეში.
ეს არის წიგნი ჩეხებზე, ჩეხ ქალებსა და კაცებზე, ამავდროულად დედამიწაზე მცხოვრებ ყველა ქალსა და კაცზე, ქალების სისუსტეზე და ქალების სიძლიერეზე. კაცების სისუსტეზე და კაცების სიძლიერეზე. მორალზე, რომელიც ყოველთვის ერთი არ შეიძლება იყოს, რადგან მე მჯერა, რომ თუ ფილოსიფიურ მაქსიმებს გავცდებით, ყოველდღიურ ცხოვრებაში ჭეშმარიტება ყოველთვის ერთადერთი არ არის, შესაბამისად, არც მორალის ერთადერთი რედაქცია არსებობს, რადგან ადამიანები ვართ და სანამ ადამიანებად ვცხოვრობთ, ყველაფერი შედარებითი, შეჭიდებადი და ინდივიდუალურია.
თუმცა წიგნში ერთი სწორხაზოვანი მორალი მაინც იკითხება და ის ჩეხეთისთვისაც და საქართველოსთვისაც ერთია: რუსეთი ოკუპანტი ქვეყანაა, რომელმაც ბევრი ზიანი მოუტანა ჩეხებს და ქართველებს და ამაზე დავა შეუძლებელია.
ციტატები წიგნიდან:
”ადამიანი, რომელსაც საკუთარი ქალაქის დატოვება უნდა, ბედნიერი არ არის.”
“ადამიანი ერთხელ ცხოვრობს და თანაც სრულიად მოუმზადებლად. ის მსახიობს ჰგავს, რომელიც ურეპეტიციოდ თამაშობს როლს.”
“ტომაში ვერ აცნობიერებდა, რომ მეტაფორა სახიფათო რამაა. სიყვარული შეიძლება ერთი უბრალო მეტაფორიდან აღმოცენდეს.”
სიყვარული ქალთან წოლის სურვილში კი არ ვლინდება (ეს სურვილი უთვალავი ქალის მიმართ ჩნდება), არამედ მასთან ერთად ძილის სურვილში (ეს მხოლოდ ერთ ქალს უკავშირდება)”
“რა ჯობია, ერთად ყოფნა თუ მარტო დარჩენა? მიღებული გადაწყვეტილების სისწორის შემოწმება შეუძლებელია, რადგან არ გვაქვს საშუალება, რამეს შევადაროთ. ადამიანი ერთხელ ცხოვრობს და თანაც სრულიად მოუმზადებლად.ის მსახიობს ჰგავს, რომელიც ურეპეტიციოდ თამაშობს როლს. რად ღირს ეს ცხოვრება, თუ პირველი რეპეტიცია ცხოვრებისათვის თვით ცხოვრებაა? ამიტომაც არის, რომ ცხოვრება ყოველთვის ესკიზს წააგავს. თუმცა სიტყვა “ესკიზი” არ გამოხატავს არსს, რადგან ის რაღაცის ჩანახატია, მზადებაა მომავალი ნახატისთვის, ჩვენი ცხოვრება კი ესკიზია, რომელიც არაფრის ჩანახატს არ წარმოადგენს და რომელიც არასოდეს იქცევა ნახატად.”
ავტორი: თამთა დოლიძე
Loading ...
