თურქეთის საპრეზიდენტო არჩევნების დასრულებისთანავე, რომელიც მოქმედმა პრეზიდენტმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა მოიგო, თურქულმა ვალუტამ მორიგი კოლაფსი განიცადა. EastFruit-ის ანალიტიკოსების აზრით, ეს ფაქტორი უზარმაზარ გავლენას ახდენს ხილითა და ბოსტნეულით ვაჭრობაზე მთელი რეგიონის: ცენტრალური აზიის, კავკასიის, აღმოსავლეთ ევროპის, ახლო აღმოსავლეთის და თუნდაც ევროკავშირის ქვეყნებში.
არჩევნების დასრულების შემდეგ, თურქული ლირის ღირებულება დოლართან მიმართებაში უკვე 14%-ით შემცირდა და ვალუტის ღირებულების კლების ტენდენცია გრძელდება. საინტერესოა, რომ ზუსტად ორი წლის წინ ერთი დოლარი 8,67 თურქული ლირა ღირდა, დღეს კი უკვე 23,37 ლირაა. ამრიგად, ორი წლის განმავლობაში თურქული ვალუტა 2,7-ჯერ გაძვირდა.
ცნობილია, რომ ადგილობრივი ვალუტის გაუფასურება ყოველთვის ხელს უწყობს ექსპორტის სტიმულირებას და მკვეთრად ზღუდავს იმპორტის შესაძლებლობებს. 2023 წლის პირველ 4 თვეში ხილ-ბოსტნეულის ექსპორტი თურქეთიდან 10%-ით გაიზარდა და ეს იმ დროს, როდესაც კურსი სტაბილურ დონეზე იყო შენარჩუნებული. მისი გაუფასურების შემდეგ, თურქული წარმოების ახალი ხილისა და ბოსტნეულის, ასევე ჩირისა და თხილის ექსპორტის მოცულობის ზრდის ახალ რაუნდს უნდა ველოდოთ.
აღსანიშნავია, რომ თურქეთი რეგიონში ახალი ხილისა და ბოსტნეულის უმსხვილესი ექსპორტიორია და მისი წლიური შემოსავალი ხილისა და ბოსტნეულის ექსპორტიდან 6 მილიარდ დოლარს აღემატება წელიწადში. ევროპაში მხოლოდ ჰოლანდია ახორციელებს უფრო მეტ ექსპორტს, ვიდრე თურქეთი. ახლო აღმოსავლეთში თურქეთის უახლოეს კონკურენტად შეიძლება მივიჩნიოთ მაროკო, რომელიც პროდუქციის ექსპორტზე თითქმის ნახევარს ახორციელებს, ვიდრე თურქეთი. ასევე, თურქეთიდან ხილისა და ბოსტნეულის ექსპორტის მოცულობა ორჯერ აღემატება ეგვიპტის ექსპორტს. ამიტომ, დიდია თურქეთის გავლენა ჩვენს რეგიონში ბოსტნეულით, ხილით და თხილით ვაჭრობაზე.
2022 წელს თურქეთის ხილისა და ბოსტნეულის პროდუქტების ექსპორტის მოცულობა ოდნავ შემცირდა, მაგრამ ეს უპირველეს ყოვლისა, განპირობებული იყო თურქული ხილისა და ბოსტნეულის ძირითადი ექსპორტის დაბალი მოსავლიანობით და უკრაინაში თურქულ ბოსტნეულსა და ხილზე მოთხოვნის დონის შემცირებით.
ძირითადი პოზიციები, რომელთა ექსპორტი თურქეთიდან ჩვენი რეგიონის ქვეყნებში შესაძლოა მკვეთრად გაიზარდოს დევალვაციის მორიგი რაუნდის შემდეგ, არის სასათბურე პომიდორი და კიტრი, ალუბალი, გარგარი, ატამი და ქლიავი, ჩირი. თურქეთს ჯერჯერობით ხახვისა და კარტოფილის ექსპორტზე აკრძალვა აქვს, თუმცა უახლოეს დღეებში მათი მოხსნის შემთხვევაში, ეს პროდუქციაც აქტიურად გავა ექსპორტზე.
რა თქმა უნდა, დევალვაცია ძალიან ცუდი ამბავია ადგილობრივი მომხმარებლისთვის. თურქი მომხმარებლებისთვის სურსათისა და სხვა საქონლის ღირებულება გაიზრდება.
www.bpn.ge
Loading ...