ზამთარში კვების 5 მთავარი წესი

ზრდასრული ადამიანის მოთხოვნილება არის 1,5 ლიტრი დღეში.

ზამთარში ორგანიზმს ძალიან სჭირდება ვიტამინები. ამ ნივთიერებების ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოს ჰიპოვიტამინოზი, მოგვიანებით კი – სხეულის სისტემის უფრო სერიოზული დარღვევების განვითარება, ასევე იმუნიტეტის დაქვეითება. ვნახოთ, რა გვაკლია ცივ სეზონზე და რა პროდუქტებიდან მივიღოთ საჭირო ვიტამინები და მინერალები.

ვიტამინი A – ფაქტობრივად, ეს არის ქიმიური სტრუქტურის მსგავსი ქიმიკატების მთელი ჯგუფის სახელი, რომელიც მოიცავს რეტინოლს (ვიტამინი A1, აქსეროფთოლი) და სხვა რეტინოიდებს, რომლებიც ავლენენ მსგავს ბიოლოგიურ აქტივობას: დეჰიდრორეტინოლი (ვიტამინი A2), ბადურა (რეტინინი). ვიტამინი A1 ალდეჰიდი), რეტინოინის მჟავა.

რეტინოიდები გვხვდება ცხოველურ პროდუქტებში, როგორიცაა თევზი, ძროხის ღვიძლი, ხაჭო, ყველი, კარაქი, ხიზილალა. პროვიტამინები A, ან კაროტინოიდები, არის A ვიტამინის მეტაბოლური წინამორბედები, ანუ რეტინოიდები წარმოიქმნება ორგანიზმში კაროტინოიდებისგან. მათ შორის ყველაზე მნიშვნელოვანია β-კაროტინი.

კაროტინოიდები გვხვდება მცენარეულ საკვებში, როგორიცაა სტაფილო, გოგრა, ისპანახი, ბროკოლი, მწვანე ხახვი, პარკოსნები (სოია, ბარდა), ატამი, ვაშლი. A ვიტამინის ჰიპოვიტამინოზის ერთ-ერთი ადრეული ნიშანია “ღამის სიბრმავე” – ბნელი ადაპტაციის დარღვევა.

ასევე, A ვიტამინის ჰიპოვიტამინოზი იწვევს მცირე ასაკში ზრდის შეფერხებას, ფოლიკულურ ჰიპერკერატოზს (კანის კერატინიზაციის გაზრდა), ლორწოვანი გარსების სიმშრალეს (ნაწლავების, ბრონქების, საშარდე გზების ჩათვლით, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ანთებითი პროცესების განვითარება, მათ შორის ინფექციური ხასიათის. ქსეროფთალმია (თვალის კონიუნქტივი, სიმშრალე), კერატომალაცია (თვალის რქოვანას დაბინდვა და დარბილება), სპერმატოზოიდების განაყოფიერების აქტივობის დარღვევა.

ვიტამინი E – ასევე წარმოადგენს ნაერთების ჯგუფს – ტოკოლის წარმოებულებს, ბუნებრივი წარმოშობის. მათგან ყველაზე მნიშვნელოვანია ტოკოფეროლები და ტოკოტრიენოლები.

E ვიტამინის ძირითადი წყაროა მცენარეული ზეთები (სოია, ბამბის თესლი, მზესუმზირა), თხილი (ნუში, არაქისი), მწვანე ფოთლოვანი ბოსტნეული, მარცვლეული, პარკოსნები, კვერცხის გული, რძე. E ვიტამინის ნაკლებობა იწვევს მხედველობის სიმკვეთრის დაქვეითებას, კანის სიმშრალეს, ანემიას, კუნთოვან დისტროფიას, გულის კუნთის დეგენერაციულ ცვლილებებს და რეპროდუქციული შესაძლებლობების დაქვეითებას.

ვიტამინი C – ასკორბინის მჟავა – არის ორგანული ნაერთი, ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ადამიანის დიეტაში.

შეიცავს ხილსა და ბოსტნეულს (ასკილი ყველაზე მდიდარია C ვიტამინით. ასევე დიდი რაოდენობით გვხვდება ბულგარული წიწაკა, შავი მოცხარი, კივი, თეთრი სოკო, ოხრახუში და კამა, ბრიუსელის კომბოსტო, ბროკოლი.

C ვიტამინის ნაკლებობისას აღინიშნება ისეთი სიმპტომები, როგორიცაა კანის სიმშრალე, თმის ცვენა, მტვრევადი ფრჩხილები, კბილების ცვენა, ღრძილების სისხლდენა, ჭრილობების ცუდად შეხორცება, იმუნიტეტის დაქვეითება, სახსრების ტკივილი, მომატებული დაღლილობა და გაღიზიანება.

ვიტამინი D ასევე არის ბიოლოგიურად აქტიური ნივთიერებების ჯგუფი, რომელიც მოიცავს ქოლეკალციფეროლს და ერგოკალციფეროლს.

ქოლეკალციფეროლი (ვიტამინი D3) სინთეზირდება კანში ულტრაიისფერი სხივების გავლენით, ასევე ხვდება ადამიანის ორგანიზმში საკვებით. ერგოკალციფეროლი (ვიტამინი D2) მოდის მხოლოდ საკვებიდან. D2 და D3 ვიტამინების ძირითადი ფუნქციაა წვრილ ნაწლავში საკვებიდან კალციუმის და ფოსფორის შეწოვის უზრუნველყოფა.

კანში ვიტამინის ქოლეკალციფეროლის ფორმირებისთვის აუცილებელია ულტრაიისფერი სხივების ზემოქმედება. ჩრდილში ან მოღრუბლულ ამინდში, ქოლეკალციფეროლის წინამორბედის სინთეზი შეიძლება შემცირდეს 60%-ით. D ვიტამინის დიეტური წყაროებია წყალმცენარეები, ცხიმოვანი თევზი, თევზის ზეთი და შანტერელის გარეული სოკო.

D ვიტამინის ნაკლებობა იწვევს რაქიტს, გულის დაავადებებს და ჰიპერტენზიას, მტვრევად ძვლებს, პერიოდონტიტს, კუნთების ტკივილს, კრუნჩხვებს, თავის ტკივილს, დაღლილობას და უძილობას და შეიძლება გააუარესოს რევმატოიდული ართრიტი, ასთმა, დიაბეტი და გაფანტული სკლეროზი.

ზამთარში ჰიპოვიტამინოზის განვითარების თავიდან ასაცილებლად ექიმთან კონსულტაციის შემდეგ უნდა მიიღოთ ზემოთ ჩამოთვლილი ვიტამინების შემცველი კომპლექსური ბიოლოგიურად აქტიური დანამატები.

წყარო – როგორ.გე